مهلبی حسن بن احمد

[ویکی نور] حسن بن احمد المهلّبی متوفای 380 ه‍990/ م، از دانشمندان و جهانگردان دورۀ خلفای فاطمی مصر به شمار می رود.متأسفانه کتب تراجم دربارۀ شرح حال وی سکوت کرده اند.از این رو نه ابن خلّکان در «وفیات الاعیان» و نه ذهبی در «سیر أعلام النبلاء» و نه صفدی در «الوافی بالوفیات» و نه هم ابن ندیم در «الفهرست» نامی از وی نبرده اند.فقط حاجی خلیفه در «کشف الظنون» اشاره ای به وی و کتاب او «المسالک و الممالک» نموده است البته حاجی خلیفه از وی با نام حسین، به جای حسن، نام می برد که احتمالا این اشتباه ناشی از اعتماد وی بر نقل ابن یاقوت حموی است که دربارۀ نام صحیح ابن مهلّبی بارها دچار خطا شده است یاقوت با نام های ذیل از وی یاد می کند:محمد بن حسن مهلبی، ابوالحسن مهلبی، حسن بن محمد مهلبی، حسین بن محمد مهلبی و...اما کلاعی و ابوالفداء و ابن عدیم همگی بر نام «حسن بن احمد مهلبی» اتفاق نظر دارند.ابن عدیم از او با عنوان «رجل فاضل» یاد می کند و یاقوت در یک جا از او به «مصری» یاد می کند.یاقوت تنها کسی است که از وی با عنوان «مصری» یاد می کند و این می تواند اشاره ای به محل رشد و نموابن مهلبی باشد هر چند شامی بودن وی نیز احتمال بعیدی نیست.از محتوای کتاب چنین برمی آید که ابن مهلّبی فردی جهانگرد بوده و به اقالیمی که قبل از او کسی بدانجا سفر نکرده، پا گذارده است.از خلال حواشی ابن مهلبی بر برخی وقایع و حوادث تاریخی تمایل شیعی وی آشکار می شود.
الکتاب العزیزی أو المسالک و الممالک