مهره شکاف

مُهره شِکاف[ ۱] [ ۲] یا اسپینا بیفیدا ( به لاتین: Spina bifida ) ( اسپینا = خار و بیفیدا = شکافته ) شکاف مادرزاد مهره ها به صورت آشکار یا پنهان را می گویند. کمر باز یا بیرون زدگی نخاع دیگر نام ها برای این عارضه هستند. [ ۳]
مهره شکاف نقص مادرزادی لوله عصبی/نخاع و بیرون زدگی نخاع از حفره باز ( بسته نشده ) در ستون فقرات است. این نقص مادرزادی لوله عصبی با درجات صدماتی کاملاً متفاوت شکل می گیرد و می تواند کم و بیش بدون اثر بروی تکامل بچه بوده یا که عامل فلج او گردد. زمان ایجاد این نقص در جنین بین روزهای ۲۲ تا ۲۸ام بارداری است یعنی دورانی که لوله حامل عصب نخاع در جنین شکل می گیرد.
عوامل مؤثر در ایجاد آن عبارتند از: ژنتیکی ( سابقه نقص لوله عصبی در نسل های قبل ) ، مصرف والپروئیک اسید و کاربامازپین در سه ماههٔ اول بارداری، رژیم غذایی غلط، دیابت، تب شدید در اوایل بارداری، استفاده از وان آب داغ در اوایل بارداری.
• مهره شکاف آشکار ( spina bifida manifesta, spina bifida aperta ) مهره شکافی که از روی سطح خارجی بدن قابل تشخیص است و شامل همهٔ انواع مهره شکاف های کیسه ای و شمار اندکی از انواع مهره شکاف های پنهان نیز می شود.
• مهره شکاف پنهان ( spina bifida occulta ) : مهره شکافی که آسیب های آن درون ستون مهره ها باقی می ماند و از روی سطح خارجی بدن قابل تشخیص نیست.
• مهره شکاف پسین ( spina bifida posterior ) مهره شکافی که در آن بیرون زدگی به سمت پسین ستون مهره ها رخ دهد.
• مهره شکاف پیشین ( spina bifida anterior ) مهره شکافی که در آن بیرون زدگی به سمت پیشین ستون مهره ها رخ دهد و اغلب با رشد ناقص احشا شکمی و صدری همراه است.
• مهره شکاف کیسه ای ( spina bifida cystica ) مهره شکافی که در آن بیرون زدگی کیسه مانندی شکل می گیرد.
در حالت کلی، این مشکل دارای سه نوع اصلی است: مهره شکاف پنهان، کیسه شامگانی ( meningocele ) و myelomeningocele. نوع سوم که سخت ترین نوع است می تواند منجر به بی اختیاری ادرار و مدفوع شود و در حدود ۳۰٪ از این نوزادان دچار جمع شدن مایع در مغز ( هیدروسفالی ) هستند.
مهره شکاف طیف وسیعی از ناهنجاری مربوط به اختلال در بسته شدن ناحیه نخاع است. در درجات خفیف آن معمولاً اختلال نورولوژیک وجود ندارد در حالی که در موارد شدید می تواند همراه با اختلالات نورولوژیک باشد. در فرم ساده آن فقط عدم اتصال قسمت های پشتی مهره دیده می شود که معمولاً محدود به ناحیه کمری خاجی نخاعی است و از نظر علامت ظاهری منفی است، مگر در مواردی که وجود موهای مجعد در روی ناحیه گرفتار تنها مشخصه ظاهری آن باشد. این نوع از نابهنجاری را مهره شکاف پنهان می نامند، که نخاع و اعصاب نخاعی ضایعه ای ندارند.