مهرداد پَهْلبُد ( زاده شده به نام عزت الله مین باشیان؛ ۲۵ اسفند ۱۲۹۵ – ۱۸ مرداد ۱۳۹۷ ) هنرمند و دولت مرد ایرانی بود. او از ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۷ نخستین وزیر فرهنگ و هنر ایران بود. پهلبد همسر شمس پهلوی دختر رضاشاه و خواهر محمدرضا پهلوی بود.
... [مشاهده متن کامل]
برادر وی، ارتشبد فتح الله مین باشیان، آجودان شخصی محمدرضا پهلوی و فرمانده نیروی زمینی ارتش شاهنشاهی ایران بود.
پهلبد از خانواده ای فرهنگ دوست بود. پدر او نصرالله مین باشیان ( نصرالسلطان ) از موسیقی دانان سرشناس دوره قاجاریان بود. عموی وی غلامحسین مین باشیان نیز در دوره پادشاهی رضاشاه، رئیس اداره موزیک شهرداری و پس از آن رئیس هنرستان موسیقی بود. مدیریت او بر نشریه «مجله موسیقی» همزمان با همکاری افرادی چون صادق هدایت و نیما یوشیج و عبدالحسین نوشین بود. مهرداد پهلبد نیز از کودکی به نواختن ویولن و پیانو پرداخت.
پهلبد دبستان و دبیرستان ( دبیرستان فیروزبهرام ) را در تهران گذراند. او سپس وارد دانشکده فنی دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۲۰ مدرک مهندسی راه و ساختمان را از این دانشگاه اخذ کرد و برای ادامه تحصیل به کالیفرنیا ایالات متحده آمریکا رفت. اما به خاطر جنگ جهانی دوم به سوئیس فرستاده شد. در آنجا مدرک معماری را از دانشگاه لوزان گرفت.
در سال ۱۳۲۴ با شمس پهلوی ازدواج کرد. همزمان با این ازدواج نام و نام فامیل خود را به «مهرداد پهلبد» تغییر داد. در این زمان تاریخ تولد وی نیز در مدارک سه سال بزرگتر ذکر شد، تا دیگران متوجه نشوند که از همسر خود جوانتر است.
این ازدواج باعث نزدیکی عاطفی تاج الملوک آیرملو مادر شمس شد. به گونه ای که تا آخرین لحظات مرگ تاج الملوک ( مادر محمدرضاشاه و شمس ) ، پهلبد به عنوان تنها داماد مورد اعتماد وی، همه امور زندگی تاج الملوک را زیر نظر داشت. نمونه این اعتماد، هنگامی بود با خیزش نهضت ملی شدن نفت، تاج الملوک و دخترانش مجبور به ترک ایران و زندگی در پاریس شدند. در آن جا اداره خانواده و گروه همراهان بیست نفره و دارایی های تاج الملوک به پهلبد سپرده شد.
مهرداد پهلبد و شمس پهلوی در اواخر دهه ۱۹۴۰، در مصر و پنهانی به مسیحیت کاتولیک گرویدند که در یک کشور اسلامی موضوعی بسیار حساس بود. محمدرضا شاه افشای مسیحی بودن خواهر خود را برای پادشاهی، مضر می دید. به گونه ای که هنگامی که در سال ۱۳۵۳ آن دو به دیدار پاپ در واتیکان رفتند، به دستور شاه، چاپ خبر و نگاره آنها در روزنامه ها ممنوع شد.
... [مشاهده متن کامل]
برادر وی، ارتشبد فتح الله مین باشیان، آجودان شخصی محمدرضا پهلوی و فرمانده نیروی زمینی ارتش شاهنشاهی ایران بود.
پهلبد از خانواده ای فرهنگ دوست بود. پدر او نصرالله مین باشیان ( نصرالسلطان ) از موسیقی دانان سرشناس دوره قاجاریان بود. عموی وی غلامحسین مین باشیان نیز در دوره پادشاهی رضاشاه، رئیس اداره موزیک شهرداری و پس از آن رئیس هنرستان موسیقی بود. مدیریت او بر نشریه «مجله موسیقی» همزمان با همکاری افرادی چون صادق هدایت و نیما یوشیج و عبدالحسین نوشین بود. مهرداد پهلبد نیز از کودکی به نواختن ویولن و پیانو پرداخت.
پهلبد دبستان و دبیرستان ( دبیرستان فیروزبهرام ) را در تهران گذراند. او سپس وارد دانشکده فنی دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۲۰ مدرک مهندسی راه و ساختمان را از این دانشگاه اخذ کرد و برای ادامه تحصیل به کالیفرنیا ایالات متحده آمریکا رفت. اما به خاطر جنگ جهانی دوم به سوئیس فرستاده شد. در آنجا مدرک معماری را از دانشگاه لوزان گرفت.
در سال ۱۳۲۴ با شمس پهلوی ازدواج کرد. همزمان با این ازدواج نام و نام فامیل خود را به «مهرداد پهلبد» تغییر داد. در این زمان تاریخ تولد وی نیز در مدارک سه سال بزرگتر ذکر شد، تا دیگران متوجه نشوند که از همسر خود جوانتر است.
این ازدواج باعث نزدیکی عاطفی تاج الملوک آیرملو مادر شمس شد. به گونه ای که تا آخرین لحظات مرگ تاج الملوک ( مادر محمدرضاشاه و شمس ) ، پهلبد به عنوان تنها داماد مورد اعتماد وی، همه امور زندگی تاج الملوک را زیر نظر داشت. نمونه این اعتماد، هنگامی بود با خیزش نهضت ملی شدن نفت، تاج الملوک و دخترانش مجبور به ترک ایران و زندگی در پاریس شدند. در آن جا اداره خانواده و گروه همراهان بیست نفره و دارایی های تاج الملوک به پهلبد سپرده شد.
مهرداد پهلبد و شمس پهلوی در اواخر دهه ۱۹۴۰، در مصر و پنهانی به مسیحیت کاتولیک گرویدند که در یک کشور اسلامی موضوعی بسیار حساس بود. محمدرضا شاه افشای مسیحی بودن خواهر خود را برای پادشاهی، مضر می دید. به گونه ای که هنگامی که در سال ۱۳۵۳ آن دو به دیدار پاپ در واتیکان رفتند، به دستور شاه، چاپ خبر و نگاره آنها در روزنامه ها ممنوع شد.
