منوچهر ستوده ( ۲۸ تیر ۱۲۹۲ – ۲۰ فروردین ۱۳۹۵ ) ایران شناس، جغرافی دان تاریخی، استاد دانشگاه تهران و پژوهشگر برجستهٔ ایرانی بود. از او حدود ۶۰ جلد کتاب و نزدیک به ۳۰۰ مقاله به جا مانده است. او نخستین ایرانی است که اولین فرهنگ گویشی را به چاپ رسانید. او در سال ۱۳۸۴ به عنوان چهره ماندگار انتخاب شده است. از سوابق علمی و اجرایی او می توان به عضویت او در شورای عالی علمی مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی ( از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۳ ) اشاره کرد. به گزارش مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، او همچنین عضو جامعه ملی جغرافیای آمریکا ( از سال ۱۳۳۱ ) و استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران ( از سال ۱۳۵۴ ) بوده است.
... [مشاهده متن کامل]
منوچهر ستوده در تاریخ ۲۸ تیر ۱۲۹۲ در محله عودلاجان تهران متولد شد. پدرش خلیل نام داشت و در بازارچه سرچشمه، کوچ صدیق الدوله از بخش عودلاجان از محله های قدیم تهران زندگی می کردند. خانواده اش اصالتاً اهل مازندران بودند. پدربزرگ او آقا شیخ موسی از یاسل نور مازندران که منطقه ای ییلاقی و کوهستانی است؛ با پسرعموهایش به تهران آمد. مادرش اهل تفرش بود. منوچهر ستوده از بستگان غلامحسین صدیقی ( پسرعموی پدر ) است. به گفته او، پدرش در زمان گرفتن شناسنامه در دوران رضاشاه، نام صدیقی را به ستوده تغییر داد.
ستوده تا چهار سالگی در محله سرچشمه زندگی کرد. در هفت سالگی به مدرسه ابتدایی آمریکایی رفت و دوره شش ساله ابتدایی را در این مدرسه گذراند. ستوده در دوران تحصیل در دبیرستان البرز کتابدار کتابخانهٔ دبیرستان هم بود. سال ۱۳۱۳ وارد دانشسرای عالی شد و نزد استادانی چون سید محمد مشکات و علی اکبر شهابی درس خواند. نخستین مقاله خود را در ۱۳۱۵ دربارهٔ «مطالعات تاریخی و جغرافیایی - مسافرت به قلعه الموت» نوشت. زمانی که درسش تمام شد، اگرچه پدرش اعتقاد داشت که او باید کار کند اما خودش به ادامه تحصیل اصرار کرد و بنابراین به دانشسرای عالی رفت.
در سال ۱۳۱۷ درجهٔ لیسانس در رشتهٔ ادبیات فارسی را دریافت کرد. در همین دوره در ادارهٔ فرهنگ گیلان و دبیرستان شرف تهران تدریس می کرد. در سال ۱۳۲۴ با فاطمه ( شکوه اقدس ) شمشیرگران ازدواج کرد. در سال ۱۳۲۹ از رسالهٔ دکتری خود زیر نظر استاد بدیع الزمان فروزانفر با عنوان «قلاع اسماعیلیه در رشته کوه های البرز» دفاع کرد. در سال ۱۳۳۰ بنا به دعوت انجمن فولبرایت برای سفر مطالعاتی به آمریکا رفت. در سال ۱۳۳۱ به عضویت جامعه ملی جغرافیای آمریکا درآمد؛ و در سال بعد به عضویت انجمن ایران شناسی به ریاست ابراهیم پورداود درآمد. در سال های بعد آموختن زبان پهلوی را در محضر روبن آبراهامیان آغاز کرد. همچنین نخستین کتاب خود را با عنوان فرهنگ گیلکی در سلسله انتشارات انجمن ایران شناسی در سال ۱۳۳۲ انتشار داد. در طی سال های بعد چندین سفر مطالعاتی به خارج از کشور داشت و ارتقاء به درجهٔ استادیاری دانشگاه تهران و بعد دانشیاری و انتقال به دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران و عضویت در گروه تاریخ و سرانجام ارتقاء به درجهٔ استادی در سال ۱۳۵۴ از جملهٔ اتفاقات زندگی او در این سال ها بوده است. ستوده در طی همین سال ها تا سال ۱۳۸۱ در کنگره های مهم ایران شناسی همچون کنگرهٔ بین المللی تاریخ و هنر و باستان شناسی ایران در دانشگاه آکسفورد و کنگرهٔ بین المللی ابوریحان در پاکستان سخنرانی کرد. سفر به چین و آسیای میانه از دیگر فعالیت های سال های اوایل دههٔ ۱۳۶۰ استاد بود. ستوده ساکن کوی نارنج ( سی سرا ) سلمان شهر بود. وی تابستان ها در روستای کوشکک لورا در جادهٔ چالوس و زمستان در خانهٔ دیگری که بسیار ساده بود در سی سرا ( شهرستان عباس آباد ) زندگی می کرد. خانه اش بسیار ساده بود و اتاقش در خانهٔ ییلاقی کوشکک جز یک زیلو و یک دست رخت خواب چیزی نداشت. او با رادیو و تلویزیون میانه ای نداشت.
... [مشاهده متن کامل]
منوچهر ستوده در تاریخ ۲۸ تیر ۱۲۹۲ در محله عودلاجان تهران متولد شد. پدرش خلیل نام داشت و در بازارچه سرچشمه، کوچ صدیق الدوله از بخش عودلاجان از محله های قدیم تهران زندگی می کردند. خانواده اش اصالتاً اهل مازندران بودند. پدربزرگ او آقا شیخ موسی از یاسل نور مازندران که منطقه ای ییلاقی و کوهستانی است؛ با پسرعموهایش به تهران آمد. مادرش اهل تفرش بود. منوچهر ستوده از بستگان غلامحسین صدیقی ( پسرعموی پدر ) است. به گفته او، پدرش در زمان گرفتن شناسنامه در دوران رضاشاه، نام صدیقی را به ستوده تغییر داد.
ستوده تا چهار سالگی در محله سرچشمه زندگی کرد. در هفت سالگی به مدرسه ابتدایی آمریکایی رفت و دوره شش ساله ابتدایی را در این مدرسه گذراند. ستوده در دوران تحصیل در دبیرستان البرز کتابدار کتابخانهٔ دبیرستان هم بود. سال ۱۳۱۳ وارد دانشسرای عالی شد و نزد استادانی چون سید محمد مشکات و علی اکبر شهابی درس خواند. نخستین مقاله خود را در ۱۳۱۵ دربارهٔ «مطالعات تاریخی و جغرافیایی - مسافرت به قلعه الموت» نوشت. زمانی که درسش تمام شد، اگرچه پدرش اعتقاد داشت که او باید کار کند اما خودش به ادامه تحصیل اصرار کرد و بنابراین به دانشسرای عالی رفت.
در سال ۱۳۱۷ درجهٔ لیسانس در رشتهٔ ادبیات فارسی را دریافت کرد. در همین دوره در ادارهٔ فرهنگ گیلان و دبیرستان شرف تهران تدریس می کرد. در سال ۱۳۲۴ با فاطمه ( شکوه اقدس ) شمشیرگران ازدواج کرد. در سال ۱۳۲۹ از رسالهٔ دکتری خود زیر نظر استاد بدیع الزمان فروزانفر با عنوان «قلاع اسماعیلیه در رشته کوه های البرز» دفاع کرد. در سال ۱۳۳۰ بنا به دعوت انجمن فولبرایت برای سفر مطالعاتی به آمریکا رفت. در سال ۱۳۳۱ به عضویت جامعه ملی جغرافیای آمریکا درآمد؛ و در سال بعد به عضویت انجمن ایران شناسی به ریاست ابراهیم پورداود درآمد. در سال های بعد آموختن زبان پهلوی را در محضر روبن آبراهامیان آغاز کرد. همچنین نخستین کتاب خود را با عنوان فرهنگ گیلکی در سلسله انتشارات انجمن ایران شناسی در سال ۱۳۳۲ انتشار داد. در طی سال های بعد چندین سفر مطالعاتی به خارج از کشور داشت و ارتقاء به درجهٔ استادیاری دانشگاه تهران و بعد دانشیاری و انتقال به دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران و عضویت در گروه تاریخ و سرانجام ارتقاء به درجهٔ استادی در سال ۱۳۵۴ از جملهٔ اتفاقات زندگی او در این سال ها بوده است. ستوده در طی همین سال ها تا سال ۱۳۸۱ در کنگره های مهم ایران شناسی همچون کنگرهٔ بین المللی تاریخ و هنر و باستان شناسی ایران در دانشگاه آکسفورد و کنگرهٔ بین المللی ابوریحان در پاکستان سخنرانی کرد. سفر به چین و آسیای میانه از دیگر فعالیت های سال های اوایل دههٔ ۱۳۶۰ استاد بود. ستوده ساکن کوی نارنج ( سی سرا ) سلمان شهر بود. وی تابستان ها در روستای کوشکک لورا در جادهٔ چالوس و زمستان در خانهٔ دیگری که بسیار ساده بود در سی سرا ( شهرستان عباس آباد ) زندگی می کرد. خانه اش بسیار ساده بود و اتاقش در خانهٔ ییلاقی کوشکک جز یک زیلو و یک دست رخت خواب چیزی نداشت. او با رادیو و تلویزیون میانه ای نداشت.
