منلایوس اسکندرانی

مِنِلائوسِ اِسْکَنْدَرانی (ز قرن ۱م)(Menelaus of Alexandria)
ریاضی دان و منجم یونانیِ اهل اسکندریه. مفهوم مثلث کروی را برای اولین بار تعریف کرد. مهم ترین اثرش کتابی با عنوان اسفایریکا(اکر) دربارۀ هندسۀ کرات است که فقط ترجمۀ عربی آن به جا مانده است. این کتاب مرکب از ۳ بخش یا مقاله است. مقالۀ اول به بررسی ریاضی مثلث های کروی اختصاص دارد. مثلث کروی مثلثی است که ضلع های آن ۳ کمان از دایره های عظیمۀ یک کره اند. او در این مقاله برای اولین بار از کمان های دوایر عظیمه به جای کمان های دوایر موازی روی سطح کره استفاده کرد که این امر نقطۀ عطفی در بسط مثلثات کروی به شمار می آید. در مقالۀ دوم، قضایایی ثابت شده اند که هدف اصلی از اثبات آن ها کاربردشان در نجوم کروی است. مقالۀ سوم عمدتاً دربارۀ مثلثات کروی و حاوی قضیۀ معروف به قضیۀ منلائوس است. صورت این قضیه برای مثلث های مسطح چنین است: اگر ۳ ضلع مثلثی را خط راستی قطع کند (به این منظور یکی از ضلع ها در آن سوی رأس امتداد داده می شود) آن گاه حاصل ضرب سه پاره خط غیرمجاور از میان شش پاره خطی که به این طریق حاصل می شود، برابر با حاصل ضرب سه پاره خط دیگر است. این قضیه در مقالۀ سوم به مثلث های کروی تعمیم داده شده است.