مَنْغیتیّه (قرون ۱۲ و ۱۳ق)
(یا: مَنْغَیتیون) سلسله ای از خان های بخارا. امرای این سلسله از زمان ابوالفیض خان از ملوک جانیه ، معاصر نادرشاه افشار، به قدرت رسیدند. مَنْغیت ، نام قبیله ای از قبایل مغول بود که نخستین بار در تاریخ رشیدی به آن اشاره شده است . مَنْغَیتیّه منسوب به حکیم اَتالیق (لقبی معادل اتابیگ ) ابن خدایار، هستند که ابوالفیض خان برای پرداختن به عیاشی ، ادارۀ امور مملکت را به او سپرده بود. نادرشاه افشار در ۱۱۵۳ق، در بازگشت از فتوحات هندوستان ، در ترکستان (بخارا) اُتراق کرد و حکیم اَتالیق ، حاکم خوارزم ، ابوالفیض خان، حاکم بخارا، را وادار به استقبال و اطاعت از نادر کرد و نادر، حاکم مغلوب بخارا را وادار ساخت تا ۲۰هزار نفر از ترکمانان و ازبکان را در التزام رکاب او درآورد. ابوالفیض خان ، را محمد رحیم بیگ کشت و خود به جای او نشست . پس از مرگ او (۱۱۶۲ق)، دانیال بن اتالیق به امارت نشست . دانیال اگرچه ابوالغازی خان، نوادۀ دختری ابوالفیض خان ، را به سلطنت برداشت ، سلطنت او فقط در ظاهر بود و پس از دانیال ، پسر او، شاه مراد ملقب به «میرمعصوم غازی»، در ۱۱۹۹ق به سلطنت رسید و از آن پس ، حکومت و سلطنت به مَنْغَیتیه انتقال یافت . امیرمعصوم اگرچه به اطراف و ازجمله مرو، دست اندازی کرد، تیمورشاه دُرّانی نیز از در اطاعت درآمد، و با وجود این فتوحات خود را هم حفظ کرد. معروف ترین امرای منغیتیه عبارت اند از حیدر بن امیرمعصوم (۱۲۱۵ـ۱۲۴۲ق) که به نظر بسیاری ، خاندان اشترخانی را که بر بخارا حکم می راندند و از سادات بودند، برانداخت و خود به حکومت بخارا رسید. نصرالله بهادر خان (۱۲۴۲ـ۱۲۷۷ق)، امیر مظفرالدین (۱۲۷۷ـ ۱۳۰۳ق) پسر نصرالله . در زمان امیرمظفر، دست اندازی های روس ها به آسیای مرکزی آغاز شد و بخارا و سمرقند و خوقند تحت تسلط روس ها درآمد و امیر بخارا متحد و در حقیقت دست نشاندۀ روسیه شد. در دورۀ فتحعلی شاه قاجار، حکمران بخارا با ۱۰۰۰ خانوار از اهالی مرو به ایران پناهنده شد و برادرش امیرحیدر به دنبال وی به مرو آمد و بند مرو را ویران کرد. در زمان محمدشاه قاجار، امیر بخارا، خان خوارزم و والی ستیان پیاپی تحفه و هدیه به دربار ایران می فرستادند. در دورۀ ناصرالدین شاه امیرنصرالله ، در بازگشت از عثمانی ، در تهران به خدمت امیرکبیر رسید (۱۲۶۸ق). آخرین امیر این سلسله، میرعالم، در سن پترزبورگ تحصیل کرد و در ۱۳۲۸ق به حکومت رسید. ولی انقلاب اکتبر او را به افغانستان راند. میرعالم تا آخر عمر در کابل ماند.
(یا: مَنْغَیتیون) سلسله ای از خان های بخارا. امرای این سلسله از زمان ابوالفیض خان از ملوک جانیه ، معاصر نادرشاه افشار، به قدرت رسیدند. مَنْغیت ، نام قبیله ای از قبایل مغول بود که نخستین بار در تاریخ رشیدی به آن اشاره شده است . مَنْغَیتیّه منسوب به حکیم اَتالیق (لقبی معادل اتابیگ ) ابن خدایار، هستند که ابوالفیض خان برای پرداختن به عیاشی ، ادارۀ امور مملکت را به او سپرده بود. نادرشاه افشار در ۱۱۵۳ق، در بازگشت از فتوحات هندوستان ، در ترکستان (بخارا) اُتراق کرد و حکیم اَتالیق ، حاکم خوارزم ، ابوالفیض خان، حاکم بخارا، را وادار به استقبال و اطاعت از نادر کرد و نادر، حاکم مغلوب بخارا را وادار ساخت تا ۲۰هزار نفر از ترکمانان و ازبکان را در التزام رکاب او درآورد. ابوالفیض خان ، را محمد رحیم بیگ کشت و خود به جای او نشست . پس از مرگ او (۱۱۶۲ق)، دانیال بن اتالیق به امارت نشست . دانیال اگرچه ابوالغازی خان، نوادۀ دختری ابوالفیض خان ، را به سلطنت برداشت ، سلطنت او فقط در ظاهر بود و پس از دانیال ، پسر او، شاه مراد ملقب به «میرمعصوم غازی»، در ۱۱۹۹ق به سلطنت رسید و از آن پس ، حکومت و سلطنت به مَنْغَیتیه انتقال یافت . امیرمعصوم اگرچه به اطراف و ازجمله مرو، دست اندازی کرد، تیمورشاه دُرّانی نیز از در اطاعت درآمد، و با وجود این فتوحات خود را هم حفظ کرد. معروف ترین امرای منغیتیه عبارت اند از حیدر بن امیرمعصوم (۱۲۱۵ـ۱۲۴۲ق) که به نظر بسیاری ، خاندان اشترخانی را که بر بخارا حکم می راندند و از سادات بودند، برانداخت و خود به حکومت بخارا رسید. نصرالله بهادر خان (۱۲۴۲ـ۱۲۷۷ق)، امیر مظفرالدین (۱۲۷۷ـ ۱۳۰۳ق) پسر نصرالله . در زمان امیرمظفر، دست اندازی های روس ها به آسیای مرکزی آغاز شد و بخارا و سمرقند و خوقند تحت تسلط روس ها درآمد و امیر بخارا متحد و در حقیقت دست نشاندۀ روسیه شد. در دورۀ فتحعلی شاه قاجار، حکمران بخارا با ۱۰۰۰ خانوار از اهالی مرو به ایران پناهنده شد و برادرش امیرحیدر به دنبال وی به مرو آمد و بند مرو را ویران کرد. در زمان محمدشاه قاجار، امیر بخارا، خان خوارزم و والی ستیان پیاپی تحفه و هدیه به دربار ایران می فرستادند. در دورۀ ناصرالدین شاه امیرنصرالله ، در بازگشت از عثمانی ، در تهران به خدمت امیرکبیر رسید (۱۲۶۸ق). آخرین امیر این سلسله، میرعالم، در سن پترزبورگ تحصیل کرد و در ۱۳۲۸ق به حکومت رسید. ولی انقلاب اکتبر او را به افغانستان راند. میرعالم تا آخر عمر در کابل ماند.
wikijoo: منغیتیه