لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه آزاد فارسی
منطَقَة الْبُروج (zodiac)
منطَقَة الْبُروج
ناحیه ای از آسمان، شامل مسیرهای ظاهری خورشید، ماه، و سیاره ها. زمانی که این ناحیه در روزگار باستان تقسیم بندی شد، فقط ۵ سیاره شناخته شده بود و پهنای بُرجگاه به ۱۶ درجه می رسید. در احکام نجوم، برجگاه به ۱۲ برج، که هر کدام ۳۰ درجه گستردگی دارند، تقسیم می شود: حَمَل، ثور، جوزا، سرطان، اسد، سُنبله، میزان، عقرب، قوس، جَدْی، دَلو (صورت فلکی)، و حوت. این برج ها به منزلۀ صورت های فلکی مساحت های برابری را نمی پوشانند. این ۱۲ صورت فلکی از نظر اندازه نابرابرند و فاصلۀ بین آن ها برجگاه یا حتی خط دایرة البروج را کاملاً نمی پوشاند. در نتیجه، بخشی از دایرة البروج۱۶ روی حوا واقع است که به ۱۲ بُرج تعلق ندارد. تلقی این ناحیه ها به روزگار باستان باز می گردد، اما نام های کنونی بُرج ها در فارسی ریشۀ عربی، و در زبان های اروپایی ریشۀ یونانی دارد. در آغاز، جمع های اختری گوناگونی برای نقاط مبنای تقویم در امتداد بُرجگاه انتخاب شده بود، اما از آن جا که آن ها به صورت نابرابر این ناحیه را اشغال می کردند، سرانجام بُرجگاه به ۱۲ بُرج به پهنای ۳۰ درجه تقسیم شد. زنجیرۀ برج ها، در جهت شرق، حرکت ظاهری خورشید و ماه را بین صورت های فلکی دنبال می کند و به ترتیب از نقطۀ مشخص کنندۀ موقعیت خورشید در هنگام اعتدال فروردین ماهی (اعتدال بهاری) آغاز می شود. این نقطه را گاه «نقطۀ اول حمل» نیز می گویند. اعتدالین زمانی رُخ می دهد که خورشید وارد یکی از بُرج های حمل و میزان شود، در آن زمان خورشید دقیقاً بر فراز خط استوا قرار دارد. انقلابین زمانی روی می دهد که خورشید وارد یکی از بُرج های سرطان و جَدْی شود، در آن هنگام خورشید از فراز مدار رأس السرطان یا مدار رأس الجَدْی یا مدارهای ۲۳ درجه و ۲۷ دقیقه شمالی و جنوبی نسبت به استوا می گذرد. به علت حرکت تقدیمی (لنگش خفیف محوری زمین)، نقطۀ اعتدال و بُرج های بُرجگاهی آن رو به غرب از میان صورت های فلکی، با آهنگ یک بُرج در هر ۲۱۵۰ سال، جابه جا می شوند. نقطۀ اعتدال بهاری، که در حال حاضر در حوت قرار دارد، در زمان هیپارخوس (اَبرخُس)، اخترشناس یونانی قرن ۲پ م، در صورت فلکی حمل قرار داشت. ۲۰۰۰ سال پیش که برای نخستین بار صورت های فلکی حاضر گروه بندی شد، نقطۀ اعتدال بهاری احتمالاً در ثور قرار داشته و پروین نخستین جمع اختری بُرجگاه بوده است.
منطَقَة الْبُروج
ناحیه ای از آسمان، شامل مسیرهای ظاهری خورشید، ماه، و سیاره ها. زمانی که این ناحیه در روزگار باستان تقسیم بندی شد، فقط ۵ سیاره شناخته شده بود و پهنای بُرجگاه به ۱۶ درجه می رسید. در احکام نجوم، برجگاه به ۱۲ برج، که هر کدام ۳۰ درجه گستردگی دارند، تقسیم می شود: حَمَل، ثور، جوزا، سرطان، اسد، سُنبله، میزان، عقرب، قوس، جَدْی، دَلو (صورت فلکی)، و حوت. این برج ها به منزلۀ صورت های فلکی مساحت های برابری را نمی پوشانند. این ۱۲ صورت فلکی از نظر اندازه نابرابرند و فاصلۀ بین آن ها برجگاه یا حتی خط دایرة البروج را کاملاً نمی پوشاند. در نتیجه، بخشی از دایرة البروج۱۶ روی حوا واقع است که به ۱۲ بُرج تعلق ندارد. تلقی این ناحیه ها به روزگار باستان باز می گردد، اما نام های کنونی بُرج ها در فارسی ریشۀ عربی، و در زبان های اروپایی ریشۀ یونانی دارد. در آغاز، جمع های اختری گوناگونی برای نقاط مبنای تقویم در امتداد بُرجگاه انتخاب شده بود، اما از آن جا که آن ها به صورت نابرابر این ناحیه را اشغال می کردند، سرانجام بُرجگاه به ۱۲ بُرج به پهنای ۳۰ درجه تقسیم شد. زنجیرۀ برج ها، در جهت شرق، حرکت ظاهری خورشید و ماه را بین صورت های فلکی دنبال می کند و به ترتیب از نقطۀ مشخص کنندۀ موقعیت خورشید در هنگام اعتدال فروردین ماهی (اعتدال بهاری) آغاز می شود. این نقطه را گاه «نقطۀ اول حمل» نیز می گویند. اعتدالین زمانی رُخ می دهد که خورشید وارد یکی از بُرج های حمل و میزان شود، در آن زمان خورشید دقیقاً بر فراز خط استوا قرار دارد. انقلابین زمانی روی می دهد که خورشید وارد یکی از بُرج های سرطان و جَدْی شود، در آن هنگام خورشید از فراز مدار رأس السرطان یا مدار رأس الجَدْی یا مدارهای ۲۳ درجه و ۲۷ دقیقه شمالی و جنوبی نسبت به استوا می گذرد. به علت حرکت تقدیمی (لنگش خفیف محوری زمین)، نقطۀ اعتدال و بُرج های بُرجگاهی آن رو به غرب از میان صورت های فلکی، با آهنگ یک بُرج در هر ۲۱۵۰ سال، جابه جا می شوند. نقطۀ اعتدال بهاری، که در حال حاضر در حوت قرار دارد، در زمان هیپارخوس (اَبرخُس)، اخترشناس یونانی قرن ۲پ م، در صورت فلکی حمل قرار داشت. ۲۰۰۰ سال پیش که برای نخستین بار صورت های فلکی حاضر گروه بندی شد، نقطۀ اعتدال بهاری احتمالاً در ثور قرار داشته و پروین نخستین جمع اختری بُرجگاه بوده است.
wikijoo: منطقه_البروج
مترادف ها
زودیاک، منطقهالبروج، دایرهالبروج
فارسی به عربی
پیشنهاد کاربران
مَنطَقەالبُروج: گردونەیِ دوازدەگانه، آبامهایِ دوازدەگانه، آبامگاه
آبامگاه
در برخی نوشته ها دیده شده است
در برخی نوشته ها دیده شده است
منطقه البروج: همتای پارسی این ترکیب عربی، این است:
مِرگاچَکرا mergācakrā ( سنسکریت: mregacakra ) .
مِرگاچَکرا mergācakrā ( سنسکریت: mregacakra ) .
منطقةالبروج که فلک البروج، زودیاک و گردآسمان نیز نامیده می شود، کمربندی با پهنای ۱۶ درجه از کره سماوی پیرامون دایرةالبروج که حدود ۸ درجه از شمال و ۸ درجه از جنوب در امتداد آنرا می پوشاند. منطقةالبروج، مدار ظاهری خورشید ( دایرةالبروج ) - در میانه - و مدار ماه و پنج سیارهٔ عطارد، زهره، مریخ، مشتری و زحل که از قدیم با چشم غیرمسلح دیده می شوند و دو سیارهٔ اورانوس و نپتون و بعضی شبه سیارات که به تدریج کشف شدند را دربر می گیرد و خود به برج های دوازدگانه تقسیم شده است.
... [مشاهده متن کامل]
Area of the sky divided into twelve signs
The zodiac is a belt - shaped region of the sky that extends approximately 8� north or south ( as measured in celestial latitude ) of the ecliptic, the apparent path of the Sun across the celestial sphere over the course of the year. The paths of the Moon and visible planets are within the belt of the zodiac
... [مشاهده متن کامل]