منطقه ۳ شهرداری تهران

منطقه ۳ شهرداری تهران یکی از مناطق شهری تهران این منطقه با مساحتی بالغ بر ۳ هزار هکتار، در پهنه شمال شهر تهران واقع شده است و یکی از بزرگترین مناطق شهری تهران است. [ ۲] این منطقه از شمال به بزرگراه شهید چمران، بزرگراه شهید مدرس و بزرگراه شهید صدر و از شرق به خیابان پاسداران و بخشی از خیابان شریعتی و از جنوب به بزرگراه شهید قاسم سلیمانی و بزرگراه شهید همت و از غرب به بزرگراه شهید چمران محدود می شود. این منطقه شهرداری تهران دارای شش ناحیه و دوازده محله است و قسمتی از شمیرانات را شامل میشود. [ ۲] از گردشگاه های مهم این منطقه می توان از پارک ملت نام برد. این منطقه به مساحت ۳۲ کیلومتر مربع می باشد و از مناطق فرهنگی آن می توان فرهنگسرای ارسباران و کتابخانه علامه امینی و کتابخانه شهریارٰ باغ موزه آب واقع در خیابان یخچال را نام برد. [ ۲]
شماری از محله های قدیمی تهران در منطقه سه شهرداری تهران قرار دارد. در این بخش مروری بر تاریخچه این منطقه داریم.
• نقشه های در دسترس در زمینه تحول کالبدی شهر نشان می دهد؛ قسمت عمده ساخت و ساز در محدوده کنونی منطقه سه شهرداری از سال ۱۳۴۰ آغاز شده است. بافت ارگانیک آبادی ها و روستاها تدریجاً نوسازی شد. بافت منطقه از سال۱۳۳۵ شکل گرفته است این بافت حول سکونت گاه های روستائی از جمله ده ونک در غرب، قلهک و زرگنده در شمال مرکزی، رستم آباد و اختیاریه در شمال شرقی شکل گرفت. این منطقه بخشی از شمیران محسوب می شود تاریخ شمیران و آبادی های آن از گذشته های دور همواره متأثر از تاریخ شهر ری و بعد از آن تهران بوده است. شمیران آسایشگاه تابستانی مردم ری بود. [ ۳]
• در ادوار گذشته این محدوده به علت تقاطع کوهستانی صعب العبور دارای اهمیت زیادی بود، استحکامات متعددی در آن ساخته شده است. در سال ۱۳۵۵ حدود ۱۰۰ هکتار باغ و زمین زراعی در این محدوده وجود داشت. در ادوار پیشین ساختار جمعیتی، با مهاجرت ارامنه به این منطقه تغییر کرد. ارامنه در محدوده ای معروف جاده ارامنه ( خیابان سئول کنونی ) مسکن گزیده بودند و قلعه معروف ارامنه نیز در همین محل است. [ ۳]
• سال ۱۳۵۸ در پی تحولات تقسیمات شهری منطقه سه شهرداری تهران به عنوان یکی از تقسیمات خدمات شهری ایجاد شده است. [ ۳]
• منطقه سه در پهنه ای از تهران قرار دارد که اراضی آن حدفاصل تهران قدیم و شمیران بوده است. آبادانی و توسعه آن به این شرح قابل شناسایی است؛ پیش از اوایل قرن حاضر ( ۱۳۰۰ خورشیدی ) که بافت های روستایی به صورت پراکنده تکوین و توسعه یافته اند باغداری و همچنین کشاورزی در اراضی پیرامون بافت های روستایی متداول بوده است. با توجه به این که در این موقعیت ها منابع طبیعی دائمی تأمین آب وجود نداشته، اهمیت و نقش حیاتی قنات که یک زیر ساخت تاریخی شهر تهران است در روستاها آشکار می شود. اختیاریه، رستم آباد، احتشامیه، دروس، قلهک، حسن آباد، زرگنده، داودیه، و ده ونک از جمله روستاهایی گسترده در پهنه کنونی منطقه سه بودند. از اواخر قرن گذشته تا پیش از نیمه قرن حاضر که روستاها به ییلاق نشین های تهران تبدیل شدند. مهمترین بازتاب های این دوره عبارت بودند از حذف بخشی از فعالیت کشاورزی روستاها و جایگزینی و توسعه باغ ها[ ۳] واپسیت تغییرهای منطقه سه شهرداری مربوط به نیمه قرن اخیر است و رشد شهر تمامی اراضی منطقه را فراگرفت. عمده ترین پی آمدهای این رشد موارد زیر است. [ ۳]