منطقه ۱۴ شهرداری تهران

منطقهٔ ۱۴ شهرداری تهران یکی از مناطق شرقی - جنوب شرقی شهر تهران است. [ ۲] [ ۳] منطقه ۱۴ شهرداری از شمال، به خیابان پیروزی، حد فاصل میدان شهدا تا میدان شهید کلاهدوز و امتداد آن به سمت حوزه آبریز قصر فیروزه، از غرب؛ به خیابان ۱۷ شهریور، حد فاصل میدان خراسان تا میدان شهدا، از جنوب؛ به خیابان خاوران، حد فاصل میدان خراسان تا تقاطع میثم و ۴۵ متری آهنگ، از شرق؛ به بزرگراه بسیج مستضعفین، حد فاصل میدان شهید کلاهدوز تا تقاطع آهنگ با بزرگراه بسیج مستضعفین، حوزه آبریز و قصر فیروزه محدود می شود. [ ۲] این منطقه از جهت غرب با منطقه دوازده، از شمال با منطقه سیزده و از جهت جنوب با منطقه پانزده همجوار و همسایه است. [ ۲] از محله های معروف این منطقه می توان دولاب، سلیمانیه، چهارصد دستگاه، کوی بانک رهنی، صد دستگاه، سرآسیاب ، اصفهانک و قصرفیروزه را نام برد. دروازه دولاب، یکی از ۱۲ دروازه تهران در این منطقه قرار داشته است. باغ وثوق الدوله، قبرستان مسیحیان، بقعه چهل تن و زمین های کشاورزی و باغ های گل از جاذبه های منطقه ۱۴ است. [ ۴] این منطقه دارای شش ناحیه و بیست و یک محله است که بیشترین محله ها را در بین مناطق تهران به خود اختصاص داده است. [ ۴] این منطقه ۲/۳ درصد از کل مساحت شهر تهران را به خود اختصاص داده است؛ بنابراین در شمار مناطق کم وسعت تهران محسوب می شود. [ ۲] برخی از چهره های مطرح ورزشی و فرهنگی در این منطقه در دروه ای از زندگی و کودکی شان در محله های مختلف منطقه چهارده زیستند. [ ۵] از آن جمله می توان اشاره کرد به عبدالمحمد آیتی، محمد معین، فضل الله محلاتی، نواب صفوی، محمود استادمحمد، حسن حبیبی، سید مهدی طباطبائی، علی پروین، همایون شاهرخی، هادی نراقی، گودرز حبیبی، فرامرز ظلی، رسول صدرعاملی، جعفر کاشانی، بهزاد فراهانی، آرین نصیری و اصغر شرفی[ ۵]
سابقه سکونتگاهی شهری این منطقه به دوره پهلوی بازمی گردد. [ ۴]
• محدوده کنونی منطقه چهارده واقع شده در قسمت شرقی شهر تهران، پیش از قرن حاضر بیرون از حصار ناصری بود. این منطقه در آن دوران فقط شامل هسته های روستایی دولاب و سلیمانیه بوده است. اما با گسترش مراکز مسکونی در شهر تهران و اطراف آن بعد از جنگ جهانی دوم، این منطقه نیز در راستای دو محور شرقی ( خیابان پیروزی کنونی ) و جنوبی ( خیابان ۱۷ شهریور کنونی ) ساخته شد. به تدریج محله های آن شکل گرفت که برخی به خاطر داشتن هسته روستایی به شکل ارگانیک گسترش یافت و برخی چون چهارصد دستگاه به شکل منظم و با نقشه معماری از پیش تعیین شده ساخته شدند. [ ۴]
• عناصر تاریخی مانند دروازه دولاب در این منطقه وجود دارد که نقش هویت بخشی به آن می دهد؛ دروازه دولاب یکی از دروازه های دوازده گانه شهر تهران بوده که متأسفانه به دستور شهردار وقت تهران در عصر پهلوی تخریب شد. [ ۴] امروزه تنها نامی از این بنای شهر باقیمانده است. همچنین گورستان ارامنه که به جز قدمت تاریخی اهمیتی بین المللی نیز دارد از دیگر مناطق تاریخی برجای مانده از تهران قدیم است. همچنین سلیمانیه نیز جزئی از آبادی دولاب به شمار می رفته و نام قدیمی آن اصفهانک بوده است. از اعتمادالسلطنه در سال ۱۳۰۰ ( قمری ) نقل شده است؛ ده سال قبل ( ۱۲۹۰ هـ. ق ) زمین اصفهانک را به عضدالملک فروختند و او قناتی به اسم پسرش سلیمان خان در آن احداث کرد و آن را سلیمانیه نامید. باغ وثوق الدوله، بقعه چهل تن و زمین های کشاورزی و باغ های گل از جاذبه های منطقه چهارده است. این منطقه در مسیر مسیل سرخه حصار قرار دارد، که از ارتفاع های شرق تهران سرچشمه گرفته است و به سمت جنوب حرکت می کند. [ ۴]