منطق تقریرات

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] منطق تقریرات یا جزوه منطق، تألیف شیخ محمدحسین فاضل تونی(متوفی 1380ق)، مشهور به علامه فاضل تونی، مشتمل بر تقریرات درس منطق وی در دانشگاه تهران است.
کتاب، فاقد تبویب و یا فصل بندی است؛ تنها می توان گفت که مطالب در ضمن ده عنوان کلی طرح شده است. نویسنده در این کتاب، به سادگی و روانی، اصول منطق و قوانین منطق قدیم و ارسطویی را شرح می دهد.
نویسنده، کتاب را با این مقدمه آغاز می کند: «سه امر است که دانستن آنها در آغاز تعلیم اگر ضروری هم نباشد، بسی لازم و مفید است. این سه امر عبارتند از: تعریف علم، موضوع علم، فایده و غایت و نتیجه و ثمره آن علم». وی سپس در توضیح این سه امر مهم می نویسد: «بیشتر فرزانگان در آغاز تألیف خود، این سه امر را شرح داده اند و آن را لازم شمرده و علت لزوم را هم، چنین گفته اند که اگر تعریف علم دانسته نشود کسی خواستار آن نخواهد شد؛ زیرا خواستن بدون نشناختن محال است و اگر موضوعش معلوم نباشد از دیگر علوم ممتاز نخواهد شد؛ بالنتیجه مطلوب با غیر آن مشتبه می شود و اگر فایده و غرض مجهول باشد آدمی را به فراگرفتن آن اقبال نخواهد شد؛ زیرا انسان عاقل را اراده کار عبث و بیهوده معقول نیست»
پس از آن، تعریفی از علم منطق ارائه می دهد که تفاوتی با تعاریف سایر منطقیون ندارد: «منطق آلتی است قانونی که مراعات آن نگه می دارد ذهن را از خطای در فکر»
سپس با تقسیم علم به اصالی و آلی، علم منطق را علمی آلی می داند: «علم آلی، علمی است که مقصود لذاته نباشد و مقصود لغیره باشد، پس منطق آلتی است قانونی که دانستن و به کار انداختن آن، اندیشه و فکر را از خطا و لغزش باز می دارد»

پیشنهاد کاربران

بپرس