منصوری دوادار بیبرس

[ویکی نور] «رکن الدین بیبرس منصوری خطائی دوادار (دواتدار)»، دولت مرد و مورخ مملوکی احتمالاً در حدود 645ق، متولد شده است. بیبرس، حنفی مذهب بود و در پاره ای از علوم دینی مطالعاتی داشت. او با زبان و ادب عربی نیز آشنا بود و آثاری در تاریخ و تفسیر تألیف کرد.
وی در 659ق، از موصل به مصر بُرده شد و امیر سیف الدین قلاوون - که بعداً با لقب المنصور به سلطنت نشست - او را خرید و به مکتب فرستاد؛ ازاین رو بیبرس، با انتساب به منصور، به منصوری معروف شد.
بیبرس پس از آموختن قرآن، در سلک ملازمان قلاوون درآمد و به تدریج در دستگاه ممالیک ترقی کرد و در 671، قلاوون او را از رتبه حقوق بگیران (ارباب الجامکیه) به رتبه صاحبان اقطاع ارتقا داد.
بیبرس در 673 در حمله به سیس و در 675 در نبرد با سپاه مغول در شام حضور یافت و در 680 در نبرد با مغولان در حِمْص شرکت کرد. پس از آنکه قلاوون به سلطنت رسید (678 - 689)، بر مقام بیبرس افزود و در 682 به او مقام امیری و در شوال سال بعد، امیری طبلخانه و اقطاعی نو داد. در 685 بیبرس نایب الحکومه کَرک در شام شد. جانشین قلاوون، الملک الاشرف خلیل، در ربیع الآخر 690 بیبرس را از این مقام برکنار کرد. کمی بعد بیبرس با عِدّه و عُدّه خود از کَرک به اردوی سلطان پیوست و در نبرد مهم جمادی الاولی 690 با فرنگان در عکّا شرکت کرد.
وی در رجب 691 برای پس گرفتن قلعة الروم، تنها دژ باقی مانده در دست فرنگان، سلطان را یاری رساند و در 692 از طرف او مأمور حفاظت از شهرهای مرزی ناحیه حلب شد.
او پس از برکناری از حکومت کَرک، به مصر بازگشت و از سوی الملک الاشرف به دواتداری منصوب شد و دیوان رسائل و مکاتبات و فرامین سلطنتی و برید را تصدی کرد. هم زمان با انتخاب الناصر محمد بن قلاوون برای سلطنت در محرم 693، بیبرس از مأموریت شام به مصر بازگشت و در منصب دواتداری ابقا شد و افزون بر آن، فرمانده صد سوار و هزار پیاده گردید.