منشا اختیار

[ویکی فقه] منشا اختیار (قرآن). در برخی از آیات قرآن، به منشا اختیار اشاره شده است؛ منشا اصلی اختیار انسان، مشیت خداوند بر مختار بودن او می باشد.
مشیت خداوند به مختار بودن انسان ها و جوامع، در نزاع ها و جنگ ها تعلق گرفته است:... ولو شاء الله ما اقتتل الذین من بعدهم من بعد ما جاءتهم البینـت ولـکن اختلفوا فمنهم من ءامن ومنهم من کفر ولو شاء الله ما اقتتلوا ولـکن الله یفعل ما یرید. «... و اگر خدا می خواست کسانی که پس از آنان بودند بعد از آن (همه) دلایل روشن که برایشان آمد به کشتار یکدیگر نمی پرداختند ولی با هم اختلاف کردند پس بعضی از آنان کسانی بودند که ایمان آوردند و بعضی از آنان کسانی بودند که کفر ورزیدند و اگر خدا می خواست با یکدیگر جنگ نمی کردند ولی خداوند آنچه را می خواهد انجام می دهد».
تعلق مشیت به اختیار راه هدایت
خواست خدا به آزاد بودن انسان در انتخاب راه هدایت و ایمان تعلق گرفته است:... ولو شآء الله لجمعهم علی الهدی فلاتکونن من الجـهلین. «و اگر اعراض کردن آنان (از قرآن) بر تو گران است اگر می توانی نقبی در زمین یا نردبانی در آسمان بجویی تا معجزه ای (دیگر) برایشان بیاوری (پس چنین کن) و اگر خدا می خواست قطعا آنان را بر هدایت گرد می آورد پس زنهار از نادانان مباش». ولو اننا نزلنآ الیهم الملـئکة وکلمهم الموتی وحشرنا علیهم کل شیء قبلا ما کانوا لیؤمنوا الا ان یشآء الله... «و اگر ما فرشتگان را به سوی آنان می فرستادیم و اگر مردگان با آنان به سخن می آمدند و هر چیزی را دسته دسته در برابر آنان گرد می آوردیم باز هم ایمان نمی آوردند جز اینکه خدا بخواهد ولی بیشترشان نادانی می کنند». قل فلله الحجة البــلغة فلو شآء لهدکم اجمعین. «بگو برهان رسا ویژه خداست و اگر (خدا) می خواست قطعا همه شما را هدایت می کرد». ولو شآء ربک لامن من فی الارض کلهم جمیعا افانت تکره الناس حتی یکونوا مؤمنین. «و اگر پروردگار تو می خواست قطعا هر که در زمین است همه آنها یکسر ایمان می آوردند پس آیا تو مردم را ناگزیر می کنی که بگروند». ولو شآء ربک لجعل الناس امة وحدة ولایزالون مختلفین. «و اگر پروردگار تو می خواست قطعا همه مردم را امت واحدی قرار می داد در حالی که پیوسته در اختلافند». ولو شآء الله لجعلکم امة وحدة ولـکن یضل من یشآء ویهدی من یشآء... «و اگر خدا می خواست قطعا شما را امتی واحد قرار می داد ولی هر که را بخواهد بیراه و هر که را بخواهد هدایت می کند و از آنچه انجام می دادید حتما سؤال خواهید شد». ولو شاء الله لجعلهم امة وحدة ولـکن یدخل من یشاء فی رحمته... «و اگر خدا می خواست قطعا آنان را امتی یگانه می گردانید لیکن هر که را بخواهد به رحمت خویش در می آورد و ستمگران نه یاری دارند و نه یاوری».
تعلق مشیت به اختیار در شرک ورزی
مشیت خدا به اختیار انسان در شرک ورزیدن تعلق گرفته است:ولو شآء الله مآ اشرکوا وما جعلنـک علیهم حفیظا ومآ انت علیهم بوکیل. «و اگر خدا می خواست آنان شرک نمی آوردند و ما تو را بر ایشان نگهبان نکرده ایم و تو وکیل آنان نیستی».
تعلق مشیت به اختیار در عبادت
...