منتخب من کتاب الشعراء

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] «نوادر الرسائل 8 مُنتَخَب من کتاب الشعراء»، اثر ابو نُعَیم، احمد بن عبد الله بن احمد اصفهانی(م 430) می باشد که در آن، به بیان سرگذشت و شرح حال شاعران مسلمان، از سده اول هجری تا زمان خود پرداخته است.
لازم به ذکر است که«کتاب الشعراء» به طور کامل به دست ما نرسیده و تنها منتخبی از آن، در جزئی کوچک(که توسط شخصی به نام حافظ عبد الغنی، بر مدرسه ضیائیه، واقع در دامنه کوه قاسیون، وقف شده است و سپس به دار الکتب ظاهریه در دمشق انتقال یافته و اخیرا در کتاب خانه اسد، استقرار یافته است)، به ما رسیده است.
نام و سرگذشت چهارده شاعر در کتاب ذکر شده است. مؤلف، در نوشتن اشعار و شرح حال شاعران، از روش روایی و سندی بهره برده است؛ بدین گونه که در نقل شعر، در ابتدا، نام افرادی را که از یک دیگر آن شعر را شنیده و روایت کرده اند، آورده و سپس ابیاتی از آن شعر و مناسبت سروده شدن آن را می نویسد.
مؤلف، از شاعران نام آوری همچون حسان بن ثابت، کعب بن مالک، لبید بن ربیعه، نابغه جعدی، جریر بن عطیه خطفی، دعبل بن علی خزاعی، ابو ذؤیب هذلی، رؤبة بن عجاج، ابو العتاهیه، فرزدق، ابو نواس، معمر بن مثنی، محمد بن مناذر و مفضل بن محمد یاد می کند و از هر کدام، ابیات یا روایات یا حکایاتی را نقل می نماید و در آخر، روایاتی را در باره موضع پیامبر(ص) و اسلام نسبت به شعر و شاعری، ذکر می کند.
از جمله اشعاری که در کتاب، ذکر شده است، ابیاتی از قصیده معروف فرزدق در وصف امام سجاد(ع) است که ترجمه ی چند بیت آن چنین است:

[ویکی فقه] منتخب من کتاب الشعراء (کتاب). «منتخب من کتاب الشعراء»، اثر ابو نعیم احمد بن عبدالله بن احمد اصفهانی (م ۴۳۰) و به زبان عربی می باشد که در آن، به بیان سرگذشت و شرح حال شاعران مسلمان ، از قرن اول هجری تا زمان خود پرداخته است.
لازم به ذکر است که «کتاب الشعراء» به طور کامل به دست ما نرسیده و تنها منتخبی از آن، در جزئی کوچک (که توسط شخصی به نام حافظ عبد الغنی، بر مدرسه ضیائیه، واقع در دامنه کوه قاسیون ، وقف شده است و سپس به دار الکتب ظاهریه در دمشق انتقال یافته و اخیرا در کتاب خانه اسد، استقرار یافته است)، به ما رسیده است. نام و سرگذشت چهارده شاعر در کتاب ذکر شده است. مؤلف، در نوشتن اشعار و شرح حال شاعران، از روش روایی و سندی بهره برده است؛ بدین گونه که در نقل شعر، در ابتدا، نام افرادی را که از یک دیگر آن شعر را شنیده و روایت کرده اند، آورده و سپس ابیاتی از آن شعر و مناسبت سروده شدن آن را می نویسد.
گزارش محتوا
مؤلف، از شاعران نام آوری همچون حسان بن ثابت ، کعب بن مالک ، لبید بن ربیعه ، نابغه جعدی ، جریر بن عطیه خطفی ، دعبل بن علی خزاعی ، ابو ذؤیب هذلی ، رؤبة بن عجاج ، ابو العتاهیه ، فرزدق ، ابو نواس ، معمر بن مثنی ، محمد بن مناذر و مفضل بن محمد یاد می کند و از هر کدام، ابیات یا روایات یا حکایاتی را نقل می نماید و در آخر، روایاتی را در باره موضع پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و اسلام نسبت به شعر و شاعری، ذکر می کند. از جمله اشعاری که در کتاب، ذکر شده است، ابیاتی از قصیده معروف فرزدق در وصف امام سجاد علیه السّلام است که ترجمه ی چند بیت آن چنین است: «این، همان کسی است که سرزمین بطحا جای گام هایش را می شناسد و کعبه و حل و حرم در شناسایی اش همدم و هم قدمند. این، فرزند بهترین تمام بندگان خدا است؛ این، همان شخصیت منزه از هر آلودگی و رذیلت و پیراسته از هر عیب و علت و مبرا از هر منقصت و نارسایی و کوه بلند علم و فضیلت و نورافکن عظیم هدایت است. «جود و عطای کف بخشای او چنان است که چون به آهنگ دست سودن بر رکن حطیم گام فرانهد، گویی که رکن می خواهد تا او را نزد خود نگاه دارد و از جود و عطایش برخوردار گردد.» پایان بخش کتاب، روایاتی است در ستایش و نکوهش شعر؛ روایاتی از این قبیل که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم فرمود: سوگند به کسی که جان من در دست اوست، پر بودن اندرون یکی از شما از چرک و خون ، بهتر از پر بودن آن از شعری است که موجب آزار مردم شود و...
وضعیت کتاب
تحقیق کتاب، توسط ابراهیم صالح دمشق صورت گرفته است. وی، علاوه بر نوشتن مقدمه تحقیق که در آن، به حیات و ممات و تالیفات نویسنده پرداخته و از این کتاب و روات آن یاد نموده، پاورقی هایی ارزنده نیز بر کتاب نگاشته است و در ضمن آنها به ذکر منابع و مصادر پاره ای از مطالب کتاب و معرفی اعلام و اشخاص و... همت گمارده است. در پایان کتاب، فهرست های زیر ذکر شده است: ۱. فهرست آیات قرآنی ؛ ۲. فهرست احادیث ؛ ۳. فهرست شعرایی که در کتاب یاد شده اند؛ ۴. فهرست اعلام و اسانید؛ ۵. فهرست شعر ؛ ۶. فهرست اماکن؛ ۷. فهرست مصادر؛

پیشنهاد کاربران

بپرس