مناظره درباره عدالت امام علی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] امام علی (علیه السّلام) در راستای عدالت اسلامی، و پیکار با هر گونه اشرافیّت و تبعیضات، کشته شد، از این رو هنگامی که ضربت شهادت بر فرق سرش رسید، فرمود: سوگند به خدای کعبه، رستگار و پیروز شدم». پیروزی و رستگاری علی (علیه السّلام) به این نبود که به خاطر مصالح مادّی و شخصی خود، ارزشهای اسلامی را نادیده بگیرد، بلکه پیروزی و رستگاری او از این رو بود، که تا پای شهادت برای تداوم ارزشهای اسلامی از جمله اجرای عدالت و خط بطلان بر هر گونه اشرافیّت و تبعیضات ایستاد.
بین دو دانشمند اسلامی به نام حقجو و حمید، چنین مناظره شد:حمید: ما وقتی که زندگی امام علی (علیه السّلام) را مشاهده می کنیم، بیشتر ابعاد زندگی او با جنگ و جهاد آمیخته شده است، جنگ او در عصر پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) البتّه به فرمان پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) بود و جنگ با مشرکان بود، و هیچ گونه شبهه ای در شایستگی و لزوم آن جنگ ها در میان نیست، ولی جنگ های امام علی (علیه السّلام) در عصر خلافت خود که سراسر عمر خلافت او را (که چهار سال و نُه ماه از سال ۳۶ تا ۴۰ ه .ق بود) فرا گرفت، مانند جنگ جمل و جنگ صفین و جنگ نهروان، و در این جنگ ها آن حضرت با مسلمانان می جنگید، مناسب بود که آن حضرت با سران قوم سازش کند، تا موجب نابودی عوامل جنگ شده و آنهمه خونریزی رخ ندهد.حقجو: ما امام علی (علیه السّلام) را به عنوان یک انسان کامل، و یک حق پرست مخلص و قاطع می شناسیم، او در عصر رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) با مشرکان و کافرانی که سدّ راه اسلام، و مخالف با اسلام بودند می جنگید، و در عصر خلافت خود نیز با کسانی می جنگید که پوسته ای از اسلام را گرفته بودند و مغز اسلام را به دور افکنده بودند، همان منافقانی که به نام اسلام، آبروی اسلام را می بردند و اسلام را از محتوا خارج نمودند، و آن را به عنوان وصول به اهداف نفسانی خود، یدک می کشیدند، بنابراین اگر دقّت کنیم زیان این گروه به اسلام، بیشتر از زیان مشرکان است.
عوامل جنگ های دوران خلافت امام علی
حمید: امام علی (علیه السّلام) می توانست سران «ناکثین» (بیعت شکنان و آتش افروزان جنگ جمل) و «قاسطین» (طاغوتیان ضدّ اسلام حقیقی، مانند معاویه و حامیانش) و «مارقین» (تندروهای کج فهم از خوارج) را ببیند و مناصب و مقاماتی را به آنها داده و با بیت المال، آنها را جذب نماید، و به اصطلاح حق السّکوت به آنها بدهد، تا آنها را رام سازد.حقجو: این طرز بیان شما نشان می دهد که شما بین یک رهبر و فرمانروای عادی، که مصالح شخصی خود را بر مصالح الهی مقدّم می دارد، با رهبر الهی که مجری فرمان خداست، فرقی نگذاشته ای، از این رو در اشتباه هولناکی افتاده ای. بهتر این است که به طور خلاصه به بررسی عوامل اصلی سه جنگ بزرگ عصر خلافت امام علی (علیه السّلام) بپردازیم، تا مطلب، روشنتر گردد. ریشه اصلی بروز جنگ جمل و صفّین، همان اشرافیّت و تبعیضات نشات گرفته از زمان جاهلیت بود، که آتش افروزان جنگ جمل و صفیّن، می خواستند آن را به صورت وسیع تر، وارد اسلام نمایند.
← ریشه اصلی جنگ جمل
امام علی (علیه السّلام) در راستای عدالت اسلامی، و پیکار با هر گونه اشرافیّت و تبعیضات، کشته شد، که گفته اند: «قتل علیّ لشدة عدله؛ علی به خاطر قاطعیّت در اجرای عدالت کشته شد. (جرج جرداق، دانشمند مسیحی)». از این رو هنگامی که ضربت شهادت بر فرق سرش رسید، فرمود: «فزت و رب الکعبة؛ سوگند به خدای کعبه، رستگار و پیروز شدم». پیروزی و رستگاری علی (علیه السّلام) به این نبود که به خاطر مصالح مادّی و شخصی خود، ارزشهای اسلامی را نادیده بگیرد، بلکه پیروزی و رستگاری او از این رو بود، که تا پای شهادت برای تداوم ارزشهای اسلامی از جمله اجرای عدالت و خط بطلان بر هر گونه اشرافیّت و تبعیضات ایستاد. امام علی (علیه السّلام) خواست این گونه مصالح شخصی را فدای ارزشهای سیاسی و اجتماعی اسلام کند، تا مسلمانان در هر زمان، در برابر ستمگران، ایستادگی کنند، مثلاً با اسرائیل متجاوز به مذاکره ننشینند، و به مستکبران جهانخوار، دست دوستی ندهند، و اسلام محمّد (صلی الله علیه وآله وسلم) را از درون تهی ننمایند و به اسلام معاویه و یزید، تبدیل نسازند.

پیشنهاد کاربران

بپرس