ملکه کتایون یا کِتوان شهید ( گرجی: ქეთევან წამებული ketevan tsamebuli ) ؛ ( به انگلیسی: Ketevan the Martyr ) ( حدود ۱۵۶۰ – ۱۳ سپتامبر ۱۶۲۴ ) ملکه کاختی، پادشاهی در شرق گرجستان بود. در پی حکومت مطلقه صفوی در گرجستان او پس از امتناع از دست کشیدن از ایمان مسیحی و عدم گرویدن به اسلام پس از شکنجه های طولانی در شیراز، کشته شد.
... [مشاهده متن کامل]
هر سال در ۲۶ سپتامبر مردم گرجستان در کلیسای ملکه کتوان ( کتایون ) و دیگر کلیساهای تفلیس جمع می شوند و به یاد او شمع روشن می کنند.
کتایون دختر شاهزاده آشوتان - موخران و همسر ولیعهد پادشاهی کاختی - دیوید اول کاختی بود. دیوید در سال ۱۶۰۲م درگذشت. در بهار سال ۱۶۰۶م بنا به درخواست ملکه کتایون، تهمورث خان یا تیموراز فرزند دوم و کم سن و سالش به پادشاهی رسید. تهمورث خان در این هنگام شانزده سال بیش نداشت و در واقع مادرش ملکه کتایون با اجازه شاه عباس صفوی در پادشاهی کاختی به عنوان نایب السلطنه حکمرانی می کرد.
در سال ۱۶۱۴ شاه عباس در صدد سرکوب طغیان و ناآرامی های گرجستان و تحکیم حکمرانی خود در آنجا برآمد. او که به مرزهای گرجستان نزدیک شده بود و در گنجه حضور داشت مذاکراتی را با تهمورث خان شروع کرد. شاه عباس از تهمورث خان خواست تا برای نشان دادن حسن نیت خود فرزندش را به دربار او اعزام کند و اگر پسر کوچک خود و مادرش ملکه کتایون را به نزد شاه بفرستد وی از اضافه کردن خراج و حملات دیگر به گرجستان صرف نظر خواهدکرد. درباریان گرجی به تهمورث خان توصیه کردند که به این خواسته ها گردن نهد.
پس از حضور ملکه کتایون و نوه اش الکساندر، شاه عباس باز از تهمورث خان درخواست کرد پسر ارشدش لِوانی را نیز بفرستد؛ که این بار نیز پادشاه گرجی به اجبار تنها فرزندش را هم به نزد شاه صفوی فرستاد.
ملکه کتایون برای جلوگیری از حمله شاه عباس خود را تسلیم کرد ولی شاه ایران منطقه گرجستان را مورد تاخت و تاز قرار داد. لشکر ایران دست به کشتار وسیعی زد و به گفته مورخان هزاران نفر از سربازان و مردم گرجستان کشته و هزاران نفر دیگر به مرکز ایران کوچانده شدند. شاه عباس دستور داد اسیران را به اصفهان بفرستند؛ و دستور حمله و کشتار «یاغیان» گرجی را صادر کرد. لشکر شاه صفوی از سمت شرق به گرجستان حمله کرد. تهمورث خان با لشکر کوچکش به سختی از حلقه محاصره گذشته و به کارتلی نزد شاه سولومون رفت. از آنجا هر دو پس از مقاومت های کوتاه به غرب گرجستان پناه بردند. دو منطقه بی دفاع شرق گرجستان در دست لشکر صفوی روزهای سختی در پیش رو داشت. بسیاری از شهرها و روستاها ویران و سوزانده شدند. اهالی روستاها نیز به عنوان اسیر به ایران فرستاده شدند.
... [مشاهده متن کامل]
هر سال در ۲۶ سپتامبر مردم گرجستان در کلیسای ملکه کتوان ( کتایون ) و دیگر کلیساهای تفلیس جمع می شوند و به یاد او شمع روشن می کنند.
کتایون دختر شاهزاده آشوتان - موخران و همسر ولیعهد پادشاهی کاختی - دیوید اول کاختی بود. دیوید در سال ۱۶۰۲م درگذشت. در بهار سال ۱۶۰۶م بنا به درخواست ملکه کتایون، تهمورث خان یا تیموراز فرزند دوم و کم سن و سالش به پادشاهی رسید. تهمورث خان در این هنگام شانزده سال بیش نداشت و در واقع مادرش ملکه کتایون با اجازه شاه عباس صفوی در پادشاهی کاختی به عنوان نایب السلطنه حکمرانی می کرد.
در سال ۱۶۱۴ شاه عباس در صدد سرکوب طغیان و ناآرامی های گرجستان و تحکیم حکمرانی خود در آنجا برآمد. او که به مرزهای گرجستان نزدیک شده بود و در گنجه حضور داشت مذاکراتی را با تهمورث خان شروع کرد. شاه عباس از تهمورث خان خواست تا برای نشان دادن حسن نیت خود فرزندش را به دربار او اعزام کند و اگر پسر کوچک خود و مادرش ملکه کتایون را به نزد شاه بفرستد وی از اضافه کردن خراج و حملات دیگر به گرجستان صرف نظر خواهدکرد. درباریان گرجی به تهمورث خان توصیه کردند که به این خواسته ها گردن نهد.
پس از حضور ملکه کتایون و نوه اش الکساندر، شاه عباس باز از تهمورث خان درخواست کرد پسر ارشدش لِوانی را نیز بفرستد؛ که این بار نیز پادشاه گرجی به اجبار تنها فرزندش را هم به نزد شاه صفوی فرستاد.
ملکه کتایون برای جلوگیری از حمله شاه عباس خود را تسلیم کرد ولی شاه ایران منطقه گرجستان را مورد تاخت و تاز قرار داد. لشکر ایران دست به کشتار وسیعی زد و به گفته مورخان هزاران نفر از سربازان و مردم گرجستان کشته و هزاران نفر دیگر به مرکز ایران کوچانده شدند. شاه عباس دستور داد اسیران را به اصفهان بفرستند؛ و دستور حمله و کشتار «یاغیان» گرجی را صادر کرد. لشکر شاه صفوی از سمت شرق به گرجستان حمله کرد. تهمورث خان با لشکر کوچکش به سختی از حلقه محاصره گذشته و به کارتلی نزد شاه سولومون رفت. از آنجا هر دو پس از مقاومت های کوتاه به غرب گرجستان پناه بردند. دو منطقه بی دفاع شرق گرجستان در دست لشکر صفوی روزهای سختی در پیش رو داشت. بسیاری از شهرها و روستاها ویران و سوزانده شدند. اهالی روستاها نیز به عنوان اسیر به ایران فرستاده شدند.
