«ملوک مهربانی» و یا «مهربانیان» دودمانی از پادشاهان محلی سیستان بودند که بیش از سیصد سال ( از ۱۲۳۶ تا ۱۵۳۷ میلادی ) بر نیمروز ( سیستان ) حکمرانی می کردند. ملوک مهربانی از نسل صفاریان بودند. پایتخت ایشان زرنج بود. زبان رسمی ایشان فارسی بوده است. این سلسله سومین سلسله اصیل از سیستان پس از سلسله های صفاریان و ناصری ها بود.
... [مشاهده متن کامل]
خاندان مهربانیان از فرمانروایان بومی نیمروز به شمار می رفتند. بنیانگذار آن ملک شمس الدین علی بن مسعود بن خلف مهربانی بود. درست یکسال پس از تاجگذاری ملک شمس الدین، امپراتوری مغول به سیستان یورش برد. ملک شمس الدین علی در سال ۶۳۶ قمری به قرارگاه امپراتور مغول، اوگتای خان رفته و برادرش امیرمبارزالدین ابوالفتح بن مسعود را به نیابت سلطنت گمارد. فرمانروایی ملک شمس الدین علی به دست شمس الدین کرت پایان یافت. پس از گشودن سیستان به دست تیمور لنگ در سال ۸۰۵ ق همکاری نزدیک مهربانیان با تیموریان در دوره تیمور و شاهرخ تیموری مایه آبادانی سیستان شد.
بیشتر آنچه در مورد سلسله مهربانی شناخته شده از دو منبع است. اولی، تاریخ سیستان ، در اواسط قرن چهاردهم توسط یک زمان شناس ناشناس تکمیل شد و صد سال اول تاریخ این سلسله را در بر می گیرد. دیگری، احیاء الملوک ، توسط نویسنده قرن هفدهم، مالک شاه حسین بن مالک غیاث الدین محمد نوشته شده است و کل تاریخ حکومت مهربانیان بر سیستان را در بر می گیرد.
مهربانیان در زمان حکومت خود بر سیستان از لقب مالک استفاده می کردند. یک مالک می توانست تاج و تخت را به ارث ببرد یا توسط اشراف و فرماندهان نظامی منصوب شود. پایتخت آنها عموماً سیستان بود . در خارج از پایتخت، مهربانیان مکرراً در تثبیت اقتدار خود بر شهرهای بیرونی استان با مشکل مواجه بودند و گهگاه مجبور می شدند به زور متوسل شوند تا آنها را با هم هماهنگ کنند. مالکان غالباً کنترل این شهرها را به سایر مهربانیان می دادند. گاهی مهربانیان توانستند نفوذ خود را فراتر از سیستان گسترش دهند، مانند زمانی که بخش هایی از قهستان در اواخر قرن سیزدهم فتح شد.
پس از استقرار دولت ایلخانی توسط هولاکو خان در سال ۱۲۵۶، زمانی که مالکان ایلخانان را به عنوان حاکمیت خود به رسمیت شناختند، مهربانی ها سیستان را تحت تسلط مغولان درآوردند . به دلیل فاصله سیستان تا پایتخت، مهربانان از خودمختاری بالایی برخوردار شدند. در این مدت آنها به طور متناوب با شاهان تاجیک کارتید هرات که واسال ایلخانیان نیز بودند جنگیدند و در شرق ایران جایگزین آنها شدند .
... [مشاهده متن کامل]
خاندان مهربانیان از فرمانروایان بومی نیمروز به شمار می رفتند. بنیانگذار آن ملک شمس الدین علی بن مسعود بن خلف مهربانی بود. درست یکسال پس از تاجگذاری ملک شمس الدین، امپراتوری مغول به سیستان یورش برد. ملک شمس الدین علی در سال ۶۳۶ قمری به قرارگاه امپراتور مغول، اوگتای خان رفته و برادرش امیرمبارزالدین ابوالفتح بن مسعود را به نیابت سلطنت گمارد. فرمانروایی ملک شمس الدین علی به دست شمس الدین کرت پایان یافت. پس از گشودن سیستان به دست تیمور لنگ در سال ۸۰۵ ق همکاری نزدیک مهربانیان با تیموریان در دوره تیمور و شاهرخ تیموری مایه آبادانی سیستان شد.
بیشتر آنچه در مورد سلسله مهربانی شناخته شده از دو منبع است. اولی، تاریخ سیستان ، در اواسط قرن چهاردهم توسط یک زمان شناس ناشناس تکمیل شد و صد سال اول تاریخ این سلسله را در بر می گیرد. دیگری، احیاء الملوک ، توسط نویسنده قرن هفدهم، مالک شاه حسین بن مالک غیاث الدین محمد نوشته شده است و کل تاریخ حکومت مهربانیان بر سیستان را در بر می گیرد.
مهربانیان در زمان حکومت خود بر سیستان از لقب مالک استفاده می کردند. یک مالک می توانست تاج و تخت را به ارث ببرد یا توسط اشراف و فرماندهان نظامی منصوب شود. پایتخت آنها عموماً سیستان بود . در خارج از پایتخت، مهربانیان مکرراً در تثبیت اقتدار خود بر شهرهای بیرونی استان با مشکل مواجه بودند و گهگاه مجبور می شدند به زور متوسل شوند تا آنها را با هم هماهنگ کنند. مالکان غالباً کنترل این شهرها را به سایر مهربانیان می دادند. گاهی مهربانیان توانستند نفوذ خود را فراتر از سیستان گسترش دهند، مانند زمانی که بخش هایی از قهستان در اواخر قرن سیزدهم فتح شد.
پس از استقرار دولت ایلخانی توسط هولاکو خان در سال ۱۲۵۶، زمانی که مالکان ایلخانان را به عنوان حاکمیت خود به رسمیت شناختند، مهربانی ها سیستان را تحت تسلط مغولان درآوردند . به دلیل فاصله سیستان تا پایتخت، مهربانان از خودمختاری بالایی برخوردار شدند. در این مدت آنها به طور متناوب با شاهان تاجیک کارتید هرات که واسال ایلخانیان نیز بودند جنگیدند و در شرق ایران جایگزین آنها شدند .
