ملطفه

[ویکی اهل البیت] ملطفه در لغت به معنای نامه باریک، رقعه، نوشته مختصر، نامه خصوصی و کوچک است. ملطفه را نخستین بار ابوالفضل بیهقی (385-470ق.) در تاریخ بیهقی بکار برده است و از این کلمه، نامه ای کوچک و مختصر را برای ارسال مطالب محرمانه و غالباً فوری، اراده کرده است: "رکابدار پیاده شد و زمین بوسه داد و آن نامه بزرگ از برِ قبا بیرون کرد و پیش داشت... امیر گفت: آن ملطفه های خُرد که بونصر مشکان تو را داد... کجاست؟ گفت: من دارم و زین فرو گرفت و میان نمد باز کرد و ملطفه ها در موم گرفته، بیرون کرد".
از شواهد چنین برمی آید که وجه تسمیه این نامه های خُرد به ملطفه (=تلطیف شده، نازک شده) این است که در وقت ارسال، آنها را باریک و نازک می کرده اند تا مخفی کردن و ارسال آن آسان باشد. در برخی متون علاوه بر معادل فارسی "نامک"، "مهرنامه" را هم ذکر کرده اند و همچنین وجه تسمیه آن را این دانسته اند که در ابتدا به نامه های کوتاه و دوستانه اطلاق می شده که در متون شاهدی ندارد. در ملطفه ها معمولاً عنوان ذکر نمی شده است. این کلمه به صورت ملاطفه نیز بکار رفته است. اگر مندرجات ملطفه رمزی باشد، آن را "ملطفه معما" و اگر امضای پادشاه بر آن درج شود، "ملطفه توقیعی" گویند. ملطفه به معنی مطلقِ نامه نیز بکار رفته است.

مُلَطّفِه
(یا: ملاطفه) در قدیم به نامه خُرد، خصوصی و کوچک، و عموماً بدون ذکر عنوان که حاوی پیامی کوتاه و مطالبی مهم بود، اطلاق می شد. از آن جا که این واژه، هم ریشۀ «لطف» به معنی نرم و نازک است، آن را «مِهرنامه» نیز می خوانند. ملطفه در آغاز به نامه های کوتاه و دوستانه اطلاق می شد، ولی به سبب کوتاهی و کوچکی، بعدها ویژۀ اخبار و مأموریت های مخفی و محرمانه گردید. اعراب امروز، مطلق این واژه را به معنی نامه به کار می برند. جمع آن ملطفات و ملاطفات است.