**ملامتی** ( در عربی: ملامتیه ) یکی از جریان های مهم عرفانی و اخلاقی در تاریخ تصوف اسلامی است که پیروان آن به �ملامتیان� شهرت دارند. این جریان از قرن سوم هجری در خراسان شکل گرفت و بعدها تأثیر زیادی بر عرفان اسلامی و ادبیات فارسی گذاشت.
... [مشاهده متن کامل]
### معنای لغوی و اصطلاحی
- **ملامت** در لغت به معنای سرزنش و نکوهش است.
- **ملامتی** به معنای کسی است که سرزنش را می پذیرد و حتی آن را بر خود روا می دارد.
### اصول و ویژگی های ملامتیه
1. **پنهان کاری در عبادت و نیکی:**
ملامتیان معتقد بودند که باید اعمال نیک و عبادت های خود را از چشم مردم پنهان کنند تا دچار ریا نشوند.
2. **پرهیز از شهرت و مقبولیت اجتماعی:**
آنان می کوشیدند تا جلب توجه نکنند و حتی گاهی عمداً کاری می کردند که مردم آن ها را سرزنش کنند تا از شهرت و محبوبیت دور بمانند.
3. **جهاد با نفس:**
ملامتیه بر مبارزه با نفس و خودخواهی تأکید داشتند و معتقد بودند که بزرگ ترین دشمن انسان، نفس اوست.
4. **تحمل سرزنش:**
ملامتیان سرزنش و نکوهش دیگران را وسیله ای برای تزکیه نفس و دوری از خودبینی می دانستند.
### تفاوت ملامتیه با سایر فرق صوفیه
- صوفیان معمولاً به زهد و عبادت آشکار و گاه جلب احترام مردم گرایش داشتند، اما ملامتیان بر خلاف آن ها، بر پنهان کاری و حتی تحمل بدنامی تأکید می کردند.
- هدف اصلی ملامتیه، خلوص نیت و دوری از ریا بود.
### تأثیر ملامتیه بر ادبیات و عرفان
- اندیشه های ملامتی در آثار بسیاری از شاعران و عارفان ایرانی مانند حافظ، عطار، سنایی و مولانا دیده می شود.
- مفاهیمی مانند �عشق پنهان�، �عبادت بی نام و نشان� و �دوری از ریا� از آموزه های ملامتیه الهام گرفته اند.
### نمونه هایی از اشعار مرتبط با ملامتی
> به طاعت ارچه نکوشیدم از ملامت خلق
> به ترک معصیت و حرص و آز کوشیدم
> ( حافظ )
## جمع بندی
**ملامتی** یعنی کسی که برای خلوص نیت و دوری از ریا، خوبی هایش را پنهان می کند و حتی بدنامی و سرزنش را به جان می خرد تا به مقام صدق و اخلاص برسد. این مکتب عرفانی، تأثیر عمیقی بر فرهنگ و ادبیات ایران داشته است.