ملااشرف دیری بلبل

[ویکی فقه] بُلْبُل ، ملا اشرف دیری (۱۰۹۳-۱۸۸۹ق /۱۶۸۲- ۱۷۷۵م )، شاعر فارسی گوی کشمیر قرن ۱۲ق /۱۸م بود. نام اصلی وی شرف الدین است ، اما در منابع از او با نام ملامحمد اشرف و ملا اشرف دیری یاد شده ، و به «بلبل شاه » نیز شهرت داشته است .
شرف الدین در روستای دیره یا دیر، در کشمیر زاده شد و به همان جا منسوب ، و به دیری نام بردار گردید. وی در همین قریه درگذشت و در گورستان خانوادگی خود دفن شد.
آثار
وی نخستین شاعر کشمیری است که داستان کربلا (رثای امام حسین (علیه السّلام)) را به نظم درآورد و افزون بر آن در رثای امام حسن (علیه السّلام) نیز شعر سرود. (نسخه خطی کتابخانه پژوهشی سِرینگر) وی خمسه ای نیز به تقلید از خمسه حکیم نظامی سرود که در سرزمین کشمیر شهرت بسیار یافت . یک مثنوی از آن به نام رضانامه - شامل ۱۰ هزار بیت - در دست است و از برخی ابیات آن می توان به نام های مثنوی های دیگر این خمسه پی برد: مثنوی ارزن تِه هیمَل (داستان عاشقانه محلی هندو) و پیه مال ، مثنوی هشت اسرار، مثنوی مهر و ماه ، و مثنوی هشت تمهید و هشت اسرار مفقود شده است. (تعدادی از ابیات رضانامه در پارسی سرایان کشمیر ذکر شده است.)
← مضمون اشعار
(۱) تیکو، گرداری ، پارسی سرایان کشمیر، تهران ، ۱۳۴۲ش .(۲) حسام الدین راشدی ، تذکرة شعرای کشمیر، لاهور، اقبال آکادمی پاکستان .(۳) عبدالحمید عرفانی ، ایران صغیر یا تذکرة شعرای پارسی زبان کشمیر، تهران ، ۱۳۳۵ش .(۴) غلام سرور لاهوری ، خزینة الاصفیا، کانپور، ۱۸۹۴م .(۵) گرداری لعل تیکو، برگزیده از پارسی سرایان کشمیر، تهران ۱۳۴۲ ش.(۶) حسام الدین راشدی، تذکره شعرای کشمیر، چاپ دوم، لاهور ۱۹۸۳، ج ۱، ص ۱۳۵).(۷) م ا رفیقی، تعمیر، سرینگر، ژانویه ـ فوریة ۱۹۶۱ (شرح احوال بلبل).(۸) G L Tiku, Persian poety in Kashmir: ۱۳۳۹-۱۸۴۶ , Berkeley, Los Angeles, and London, ۱۹۷۱, ۱۷۱-۱۷۸.(۹) Iranica؛