[ویکی فقه] مقدمه علم، مقدمه دخیل در حصول علم به امتثال ذی المقدمه می باشد.
مقدمه علم، مقدمه ای است که تحصیل علم به امتثال ذی المقدمه، بر آن متوقف است؛ به این بیان که انجام پاره ای از امور، مقدمه برای علم پیدا کردن به وقوع ذی المقدمه در خارج است، مانند: شستن قسمت بالاتری از مرفق در وضو ، که برای حصول علم به انجام یقینی ماموربه و موافقت با امر «اذا قمتم الی الصلوة فاغسلوا وجوهکم و ایدیکم الی المرافق» می باشد، و یا مانند جایی که مکلف جهت قبله را نمی داند و به خاطر تحصیل علم نسبت به خواندن نماز رو به قبله، به چهار طرف نماز می خواند، و یا مانند جایی که شخص در نجاست یکی از دو ظرف شک دارد و از هر دو اجتناب می کند.
بحث از مقدمه علم از دیدگاه اصولیون
نکته:اصولی ها معتقدند مقدمه علم از بحث مقدمه واجب خارج است، زیرا وجود واجب ، بر آن متوقف نیست، بلکه علم به وجود واجب بر این مقدمه متوقف است؛ بنابراین، ملازمه بین مقدمه علم و ذی المقدمه (واجب) عقلی است نه شرعی .
مقدمه علم، مقدمه ای است که تحصیل علم به امتثال ذی المقدمه، بر آن متوقف است؛ به این بیان که انجام پاره ای از امور، مقدمه برای علم پیدا کردن به وقوع ذی المقدمه در خارج است، مانند: شستن قسمت بالاتری از مرفق در وضو ، که برای حصول علم به انجام یقینی ماموربه و موافقت با امر «اذا قمتم الی الصلوة فاغسلوا وجوهکم و ایدیکم الی المرافق» می باشد، و یا مانند جایی که مکلف جهت قبله را نمی داند و به خاطر تحصیل علم نسبت به خواندن نماز رو به قبله، به چهار طرف نماز می خواند، و یا مانند جایی که شخص در نجاست یکی از دو ظرف شک دارد و از هر دو اجتناب می کند.
بحث از مقدمه علم از دیدگاه اصولیون
نکته:اصولی ها معتقدند مقدمه علم از بحث مقدمه واجب خارج است، زیرا وجود واجب ، بر آن متوقف نیست، بلکه علم به وجود واجب بر این مقدمه متوقف است؛ بنابراین، ملازمه بین مقدمه علم و ذی المقدمه (واجب) عقلی است نه شرعی .
wikifeqh: مقدمه_علم