مقدمه ای بر متافیزیک

مقدمه ای بر متافیزیک (جستار). مقدمه ای بر متافیزیک ( به فرانسوی: "Introduction à la Métaphysique" ) جستاری است از فیلسوف و متفکر فرانسوی، آنری برگسون که در سال ۱۹۰۳ نوشته شده است. این جستار دربارهٔ مفهوم واقعیت است. برای برگسون، واقعیت نه در مجموعه ای از وضعیت های مجزا بلکه به عنوان فرایند مشابهی روی می دهد که در فلسفه هستی شناسی شدن ( Process philosophy ) توصیف شده. واقعیت سیال بوده و نمی توان آن را به طور کامل به واسطه تحلیل های تقلیل گرایانه درک کرد، تحلیل هایی که به گفته او شامل "گشتن دور یک ابژه" و کسب دانش از دیدگاه های مختلف مرتبط است. در عوض، واقعیت را تنها از طریق شهود می توان درک کرد. شهودی که خود او ورود به ابژه، می خواندش. [ ۱] [ ۲] درواقع در این چارچوب برگسون را باید نخستین فیلسوفی دانست که به اراده بیش از تفکر اهمیت می دهد و در این راستا جمله "من اراده می کنم" را به جای جمله مشهور دکارت، یعنی می داند می اندیشم پس هستم قرار می دهد. اثرگذاری متن نوشته برگسون بیشتر شبیه اثرگذاری شعر است تا فلسفه به همین دلیل برتراند راسل فلسفه برگسون را فلسفه شعر خوانده است. [ ۳] دیگر عنصر مهم در تفسیر برگسون زمان است، به گونه ای که او زمان و استمرار عامل شناخت انسانی می داند. [ ۴] به گفته هورکهایمر برگسون نظریه متافیزیک خود را در بسط نظریه پوزیتیویستی از علم بسط می دهد. نظریه ها و تفکرات حوزه روانشناسی و زیست شناسی بعد از این متن بسیار تحت تأثیر نظریات برگسون در مورد متافیزیک قرار گرفتند. [ ۵] برگسون در این متن با ارائه توصیفی از شهر پاریس به عنوان یک مثال فضایی، به ما توضیح می دهد که چگونه شهود و هوش موردنظر او با یکدیگر ترکیب می شوند تا به تولید یک دانش مفهومی از فضا برسند. در اینجا برگسون عنوان میکند که برای رسیدن به هر گونه دانش حقیقی زیبایی شناسانه از فضا و یا یک ابژه هنری به همان اندازه که به شهود برای بی غرضی نیاز داریم به هوش خام علمی هم نیاز دارم. [ ۶]
در کتاب نظریه های زیبایی شناسی، آنری برگسون و دیگران، گردآوری و ویرایش مارک فاستر گیج، ترجمه احسان حنیف، تهران: فکرنو، ۱۳۹۹.