مقبولیت

[ویکی فقه] منظور از مقبولیت «پذیریش مردمی» است. اگر مردم به درخواست فرد یا گروهی برای حکومت، تمایل نشان دهند و خواستار اعمال حاکمیت از طرف آن فرد یا گروه باشند و در نتیجه براساس خواست و اراده مردم حکومتی تشکیل گردد، گفته می شود آن حکومت دارای مقبولیت؛ و در غیر این صورت فاقد مقبولیت می باشد. به عبارت دیگر حاکمان و حکومت ها را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: ۱- حکومت هایی که مردم و افراد یک جامعه از روی رضا و رغبت تن به حاکمیت و اعمال سلطه آنها می دهند؛ ۲- حاکمان و حکومت هایی که مردم و افراد یک جامعه از روی اجبار و اکراه از آنان اطاعت می کنند. به طور کلی می توان دو نقش و کارکرد را برای مقبولیت برشمرد: ۱)مشارکت در ایجاد حکومت و زمینه سازی جهت انتقال قدرت؛ ۲)مشارکت در جهت کارآمد سازی، حفظ رعایت و پایایی حکومت.
یکی از کارکردهای مقبولیت عمومی مردم، تشکیل و تداوم حکومت و کارآمدی آن است؛ اما، هرگز نباید تصور کرد که این رابطه دو سویه بوده و لازمه تشکیل و تداوم هر حکومتی به معنی مقبولیت آن حکومت است؛ زیرا، چه بسا حکومت هایی که علیرغم مقبولیت با استفاده از مکانیزم هایی نظیر اعمال قوه قهریه، زور و فشار، ایجاد گردیده و تداوم داشته باشند. نکته مهم اینجاست که تداوم چنین حکومت هایی تا جایی است که آن مکانیزم های یاد شده بتوانند کارایی و تأثیر خود را داشته باشند؛ اما زمانی که فاقد چنین تأثیری بشوند، آن حکومت به سرعت راه انحطاط و زوال را در پیش گرفته و نابود خواهد شد. بنابراین تداوم چنین حکومت هایی دلیل بر مقبولیت مردمی نیست.


شاخصه های مقبولیت یک نظام
مسلماً اگر بخواهیم وجود مقبولیت یک نظام را بررسی نماییم باید شاخصه هایی نظیر میزان رضایت، خواست و مشارکت داوطلبانه مردم را در مراحل شکل گیری، استقرار نظام و حکومت و مراحل بعد از آن در نظر گرفته شود.


مراتب مقبولیت
مفهوم مقبولیت نسبی بوده و دارای مراتبی است. نظام های سیاسی به تناسب میزان کارآمدی خود در تأمین و برآوردن انتظارات و خواسته های مردم (اعم از مادی و معنوی) و حل مشکلات آنان، از مراتب متفاوتی از مقبولیت برخوردار می باشند؛ و به هر میزان بین عملکردهایشان با اصول و اهدافی که برای خود ترسیم کرده اند. مطابقت بیشتری دیده شود، از مقبولیت بالاتری نیز برخوردار خواهند بود.


مقبولیت و مشروعیت
...