مقامات بدیع الزمان الهمذانی

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] مقامات بدیع الزمان همدانی اثر ابوالفضل احمد بن الحسین، معروف به بدیع الزمان همدانی (متوفی 398ق1007/م) و به زبان عربی است.
وی هدف اصلی خود از تالیف کتاب را علاوه بر جنبه های تعلیمی، نشان دادن قدرت سخنوری خویش و ایراد صنایع بلاغی قرار داده است؛ چنان که در سرتاسر مقامات او، این گونه صنعت ها را به وفور می توان یافت: «سجع، جناس، موازنه، تشبیه، مجاز، کنایه، ایهام، تلمیح، استعار مصرحه و مکنیّه و ضرب المثل».
کتاب مشتمل بر پنجاه و یک مقامه است که نویسنده آن ها را از زبان مردی خیالی به نام عیسی ابن هشام قمی روایت نموده است. قهرمان مقامات، دریوزه ای ساختگی به نام ابوالفتح اسکندری است که پیوسته از شهری به شهری کوچ کرده و از خود چهر دیگری می سازد و خود را به مردم، ناشناس نشان می دهد.
نویسنده مقامات خود را با نام شهرها، مکان ها، افراد و یا موضوعاتی که محور اصلی داستان اوست، نامگذاری کرده است.
شاهکار بدیع الزمان، مقامات اوست، یعنی قطعات نثر مسجع و مصنوعی که در آن، حادثه یا لطیفه ای درباره قهرمان داستان روایت می شود. قهرمان مقامات، مرد فاضل، جهاندیده و فهمیده ای است که به سبب قدرناشناسی مردم زمانه و نادرست بودن نظام اجتماعی، از راه کلاشی، اخّاذی و حیله گری روزگار می گذراند و در واقع خود و دیگران را به تمسخر گرفته است. طنزپردازی، بدیهه سازی، تمثیل آفرینی و حفظ سیاق طبیعی کلام، در عین صنعتگری، در این اثر جمع است. نویسنده نقش پرداز زندگی قرن چهارم است و حوادث کتابش در شهرها و نواحی بزرگ اسلامی و ایرانی (از جمله بلخ، سجستان، کوفه، آذربایجان، گرگان، اصفهان، اهواز، بغداد، بصره، بخارا، قزوین، موصل، شیراز، حلوان، شام، مراغه، نیشابور و ساری) می گذرد.

پیشنهاد کاربران

بپرس