مفهوم تابعین

[ویکی فقه] تابِعین، عنوانی برای نسلی از عالمان دینی که به درک پیامبر - صلی الله علیه وآله وسلم- نایل نشده، اما اصحاب آن حضرت را درک کرده اند.
این اصطلاح در حوزه های مختلف از علوم اسلامی، از حدیث و تاریخ گرفته تا فقه و تفسیر اهمیت داشته، و بیانگر مرحله ای از انتقال و نیز سامان دهی علوم اسلامی است. تعبیر تابعین خاستگاه قرآنی دارد، اما مفهوم آن در فرایندی تاریخی شکل گرفته است. در این فرایند، گروهی از مسلمانان نخستین که در قرآن کریم «تابعین به احسان» خوانده شده، و مورد ستایش قرار گرفته اند، نسل پس از صحابه دانسته شده، و نزد مسلمانان به این تعبیر شهرت یافته اند. تعبیر قرآنی تابعین، نخست زمینه ساز شکل گیری صفت منسوب «تابعی» (منسوب به تابعین) شده، و سپس تعبیر تابعین با تسامح ، به عنوان جمع تابعی شناخته شده است. تنها در برخی کتب شرح مصطلحات اشاره شده که افزون بر تابعی، تابع نیز به عنوان مفرد تابعین شناخته بوده است.
مفهوم تابعین
نخستین مرحله در شکل گیری مفهوم تابعین را باید در زمان حیات پیامبر - صلی الله علیه وآله وسلم- جست که با الهام از آیه ۱۰۰ سوره توبه ، زمینۀ نام گذاری گروهی از مسلمانان عصر پیامبر - صلی الله علیه وآله وسلم- به تابعین فراهم آمده است. نمونه ای از این کاربرد در حدیث اسلام آوردن برادر زادۀ مجاشع بن مسعود بازتاب یافته است.
← گروه سه و چهار در طبقه بندی مسلمانان
...