مفارق

مُفارِق
(در لغت به معنی گسسته و جداشونده) در اصطلاح فلسفه و کلام، امر غیرمادی. از آن جا که در اندیشۀ فلسفی موجودات غیرمادی به حسب عوالم وجودی بر گونه های مختلفی هستند، موجودات مفارق نیز به حسب هریک از این عوالم به نامی خوانده می شوند که مشهورترین آن ها عبارت است از: مفارقات عقلی، مفارقات قدسی، مفارقات نوری، مفارقات محضه و جزآن. حکمای متعالیه با طرح آموزۀ تشکیک وجود، به تبع برخی از عرفا، مفارق محض و حقیقی را خداوند می دانند و در همۀ موجودات شائبۀ اعتبار ماهیت و حتی مادّه را جایز می شمرند، لذا در نظر اینان مفارقات غیرمحض (ما سوی الله) به حسب تشکیک وجودی، میزان مفارقت شان مختلف است تا بدان جا که صادر اول از همۀ موجودات مفارق تر است.