مغز استخوان

استخوان متراکم دارای یک حفره مرکزی به نام مغز استخوان است که با آندوستئوم پوشیده شده است. در پیرامون استخوان، پرده ضریع قرار دارد که کل استخوان را حفاظت می کند. استخوان های اسفنجی دارای حفره های کوچک و بزرگ و سیستم های هاورس ناقص هستند.
مغز استخوان بافت نرم و پررگی است که داربست آن را بافت رتیکولر پایه ریزی می کند و بر روی آن سلول های گوناگون خونی، خونساز و چربی قرار دارد. مغز استخوان حفره میانی استخوان های دراز و فضاهای میان ترابکولی استخوان های اسفنجی را پر می کند. مغز استخوان به دو صورت مغز قرمز و مغز زرد دیده می شود که اولی بیشتر از سلول های خونساز پایه ریزی شده و بافت میلوئید نیز خوانده می شود و دومی بیشتر دربر گیرنده سلول های چربی است. مغز استخوان جزء سیستم ایمنی است که نقش در تولید گلبول های سفید، قرمز، پلاکت ها ی خون و پلاسما را دارد که معمولاً با افزایش چاقی سلول های چربی زیاد شده و بافت چربی بسیار زیاد تر از بافت خونی یا بافت قرمز می شود با کنترل کردن چاقی می توان بافت قرمز مغز استخوان را زیاد و تقویت کرد.
در افراد بالغ مغز استخوان قرمز اساسأ در اسکلت بخش میانی بدن مانند کتف ها، لگن، جناغ، دنده ها، جمجمه و مقدار کمی هم در قسمت گرد استخوان های بلند یعنی سر استخوان ران درشت نی، نازک نی در پاها، استخوان بازو زند زبرین، زند زیرین در بازوها و کف پا، کف دست و بند انگشتان و ترقوه ها است.
در مرحله جنینی و پس از زایش تا مرحله بلوغ همه استخوان ها در بر گیرنده مغز قرمز می باشند ولی در بزرگسالان مغز قرمز محدود به مهره ها، استخوان های جناغ، دنده ها و استخوان های جمجمه می باشد و در بقیه جاها با مغز زرد جایگزین می شود.
اصولاً تمام مغز استخوان های بدن تا دوران بلوغ خونسازی می کنند ولی مغز استخوان دراز پس از سن بیست سالگی به بافت چربی تبدیل شده و دیگر عمل خونسازی را انجام نمی دهد. از این پس تنها مغز استخوان هایی همانند مهره ها، جناغ سینه، دنده ها که همان اسکلت محوری خوانده می شوند عمل خونسازی را انجام می دهند ( اسکلت بدن در کل به دو دستهٔ محوری و جانبی تقسیم می شود ) . کم کم که سن بسیار می شود قدرت سازندگی مغز استخوان نیز کاهش می یابد و در سنین پیری کم خونی کوتاهی نمایان می گردد. مغز استخوان به راستی جزء دستگاه های خون ساز بدن محسوب می شود.
در بزرگسالان اندام خونساز مغز استخوان است ولی در جنین جگر نیز به این کار اشتغال دارد. در چند هفته نخست زندگی جنین گلبول های سرخ در کیسه زرده ساخته می شوند و در میانه های آبستنی اندام اصلی سازنده گویچه سرخ جگر است. در همان سان شمار قابل ملاحظه ای گلبول قرمز نیز به وسیله طحال و غدد لنفاوی ساخته می شود. در ماه های پایانی آبستنی و پس از زایش گلبول های قرمز اساساً به وسیله مغز استخوان ساخته می شود. در کم خونی های شدید، مغز زرد می تواند به مغز قرمز تبدیل شود. کمبود اکسیژن در بدن باعث تحریک کلیه و کبد، در جهت ساخت هورمون اریترپویتین می شود. این هورمون روی اندام هدف خود ( یعنی مغز استخوان ) اثر تحریک کنندگی دارد و تولید گویچه های قرمز را افزایش می دهد. به همین علت هنگام قرار گرفتن در ارتفاعات، تنگی نفس و فعالیت شدید ( که نیاز بدن به اکسیژن بالاست ) پوست صورت به طور نسبی سرخ می گردد. در واقع به علت ترشح اریتروپویتین تعداد گویچه های قرمز خون افزایش می یابدو فعالیت مغز استخوان تشدید می شود.

مغز استخوان (فیلم). مغز استخوان فیلم درام اجتماعی ایرانی به کارگردانی حمیدرضا قربانی، نویسندگی علی زرنگار و تهیه کنندگی حسین پورمحمدی محصول سال ۱۳۹۸ است. پریناز ایزدیار، بابک حمیدیان، نوید پورفرج، بهروز شعیبی، علیرضا میرسالاری و جواد عزتی گروه بازیگران آن را تشکیل می دهند. مغز استخوان نخستین بار در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و در ۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ اکران عمومی شد. این فیلم در مجامع بین المللی مورد توجه قرار گرفت و برای نمایش در جشنواره فیلم ونکوور برگزیده شد.
بهار ( پریناز ایزدیار ) ، پسرش پیام دچار سرطان شده و دکترها همه راه ها را رفته و هیچ راهی برای درمان این بچه غیر از استفاده از بانک خون بند ناف نیافته اند و این در حالیست که بهار از همسرش جدا شده و با همسر فعلیش حسین ( بابک حمیدیان ) زندگی می کند. از طرفی پدر پیام ( جواد عزتی ) به جرم قتل و تجاوز تا یک ماه دیگر اعدام می شود. بهار نهایتاً برای به دنیا آوردن بچه جدید مجبور می شود علیرغم میل قلبی خود و همسرش از همسرش جدا بشود تا بتواند با پدر پیام ازدواج کند و …
هوشنگ گلمکانی عنوان کرد: «یکی از فیلم هایی که تماشای آن را توصیه می کنم، مغز استخوان است. کارگردان آن، پیش از این دستیار اصغر فرهادی بوده و با اینکه تاثیرهای همکاری با فرهادی را در فیلم می بینیم، اما مغز استخوان فیلم مستقلی است و هویت فیلمساز را به همراه دارد. »
محسن بیگ آقا، فیلم و روند آن را پیچیده و هیجان انگیز عنوان کرد و درگیر شدن احساسات مخاطب با کاراکترها را امتیاز این فیلم دانست. علی اکبر عبدالعلی زاده نوشت: «ساخته حمیدرضا قربانی با طرح یک موضع بغرنج توسط شخصیت زن اول فیلم، داستان یک تصمیم فردی متأثر از حس مادری و توجیه پذیر براساس همین حس را به چالشی جدی با قانون و شرع بدل می کند. فیلم با ظرافت موقعیت ها و بن بست های انسانی و خروجی های چند وجهی فیلمنامه را، به همراه تلاش برای عمیق کردن شخصیت ها نشان می دهد. »[ ۳]
همایون اسعدیان از اعضای هیئت انتخاب سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر نیز پریناز ایزدیار و پیمان معادی را بهترین بازیگران سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر دانست. [ ۴]
مغز استخوان در بین پنج فیلم برتر آرای مردمی، در جشنواره فیلم فجر قرار گرفت و نظر مخاطبان را جلب کرد. [ ۵] این فیلم همچنین به طور گسترده در سینماهای اقلیم کردستان نمایش داده شد.

مغز استخوان (bone marrow)
مادۀ موجود در حفرۀ مرکزی استخوان ها. در اوایل عمر، سازندۀ گویچه های قرمز خون است، ولی بعدها براثر انباشت چربی (لیپیدها)، رنگ آن از قرمز به زرد تغییر می کند. پیوند مغز استخوان روش درمانی برخی بیماری ها، نظیر سرطان خون، است. در این حالت، برای جلوگیری از رد پیوند از داروهای سرکوب کنندۀ سیستم ایمنی استفاده می کنند. اگر مغز استخوان جنین میمونی که در مراحل اولیه سقط شده است، به میمون بالغ پیوند زده شود، پیوند رد نخواهد شد.