مغالطه سوء تبکیت

[ویکی فقه] مغالطه سوء تبکیت، مغالطه ای معنوی ناشی از اختلال در تالیف مقدمات قیاس غیربرهانی از حیث ماده یا صورت است.
مغالطه بر دو قسم است:۱. مغالطه لفظی؛۲. مغالطه معنوی.و مغالطه معنوی نیز بر دو قسم است:۱. مغالطه تالیف قضایا؛۲. مغالطه در اجزای قضیه.مغالطه تالیف قضایا به دو دسته تقسیم می شود:۱. مغالطه جمع مسائل در یک مسئله؛۲. مغالطه تالیف قیاسی.
توضیح اصطلاح
مغالطه سوء تالیف و مغالطه سوء تبکیت دو قسم از غلط های مربوط به تالیف قیاسی است. اگر شرایط مقرر در اشکال چهارگانه که مربوط به صورت قیاس است رعایت نشده باشد، مثلا در شکل اول شرط ایجاب صغرا و یا کلیت کبرا رعایت نشود، و ضرب غیر منتج را از هر شکلی باشد به جای منتج آورند، این عمل اگر نسبت به برهان اجرا شود (سوء تالیف) و در غیر برهان (سوء تبکیت) نام دارد.
وضوح و خفا در سوء تالیف
فقدان شرایط در تالیف قیاس ممکن است کاملا آشکار باشد و تشخیص آن برای همگان امکان پذیر باشد، مانند قیاس: "بعضی از دانشجویان کارگر هستند و بعضی از کارگران کوشا هستند، پس همه دانشجویان کوشا هستند"، که هر کسی متوجه این اشکال می شود که از مقدمات جزئی نمی توان نتیجه کلی گرفت.اما گاهی سوء تالیف در قیاس بسیار مبهم و مخفی است و استدلال در ظاهر معتبر به نظر می رسد. تشخیص چنین مغالطاتی آسان نیست و گاهی ظرافت مطلب به حدی است که تنها اهل فن و افراد آشنا به همه قواعد و شرایط قیاس ها می توانند از عهده تشخیص مغالطه بر آیند.
مستندات مقاله
...