معنای اخطاری

[ویکی فقه] معنای دارای واقعیت قطع نظر از استعمال را معنای اخطاری گویند.
معنای اخطاری، مقابل معنای ایجادی بوده و عبارت است از معنایی که با قطع نظر از استعمال، دارای واقعیتی (تقرر و ثبوت) در خارج و یا در بایگانی ذهن است و استعمال لفظ در آن معنا سبب خطور و حضور آن در ذهن شده و در نتیجه، توجه مخاطب به آن جلب می گردد.مانند مفاهیم اسمی که صرف نظر از استعمال، دارای ثبوت و استقرار در ذهن و یا خارج می باشد و مخاطب با شنیدن لفظ، صورتی از آن را در ذهن حاضر نموده و به آن توجه می نماید؛ برای مثال، زید در خارج وجود دارد، ولی مخاطب هیچ توجهی به آن ندارد، اما هنگامی که گوینده، لفظ زید را استعمال می کند، این استعمال سبب خطور معنای زید در ذهن مخاطب و توجه به آن می گردد. هم چنین، اگر متکلم کلمه «انسان» را استعمال کند مخاطب معنای آن را از بایگانی ذهن در آورده و در مقابل لفظ قرار داده و به آن توجه می کند. در مثال اول، زید دارای واقعیتی در خارج صرف نظر از استعمال می باشد و در مثال دوم، انسان دارای واقعیتی در عالم مفاهیم صرف نظر از استعمال است.
مصادیق معانی اخطاری و ایجادی
مرحوم «نائینی» معتقد است معانی اسمی، معانی اخطاری و معانی حروف نیز معانی ایجادی می باشد. عده ای از اصولی ها معتقدند برخی از حروف دارای معنای اخطاری و برخی دارای معنای ایجادی می باشد.
تفاوت معانی اخطاری و ایجادی
معانی اخطاری، هم به طور مستقل و هم در ضمن ترکیب کلامی به ذهن خطور می نماید، اما معانی ایجادی، مثل حروف، فقط در ضمن ترکیب کلامی در ذهن مخاطب حاضر می شود، زیرا تقرر و ثبوتی صرف نظر از استعمال ندارد.