در حدود ۳٬۴۰۰–۳٬۳۰۰ سال پیش از میلاد ( در عصر برنز ) ، در سرزمینی که امروزه ایران نامیده می شود، شهرهایی بازرگانی برآمدند که احتمالاً در شبکهٔ فرهنگی مشترکی ( موسوم به حوزهٔ فرهنگ آغازایلامی ) با هم پیوند داشته اند و در مسیر تجاری میان تمدن های بین النهرین باستان، تمدن دره رود سند و آسیای مرکزی نقش آفرینی کرده اند. بزرگترین این شهرها ملیان ( انشان ) بوده است که در اواسط عصر برنز دور آن دیوار دفاعی عظیمی کشیده بودند. شوشِ آغازایلامی نیز از شهرهای مهم این حوزهٔ فرهنگی در جنوب غربی ایران بود که امروزه اثری از معماری آن نمانده است. با آغاز دوران ایلام کهن در جنوب غربی ایران، شوش به شهری در قامت شهرهای میانرودان تبدیل شد. فرمانروایی ایلامی نیز کاخ و آرامگاهی در هفت تپه ساخت و در گودین تپه در زاگرس مرکزی معابر شهری کوچکی ساخته شد که برخی ارابه رو بودند و در دو طرف آن ها مغازه یا کارگاه هایی قرار داشت. گودین تپه در این زمان حصاری بیضوی شکل داشت و الگوهای معماری آن در این دوره مشابه الگوهای معماری شهرهای جنوب غربی ایران بود. در این دوران در تپه یحیی در جنوب شرقی ایران ساختمانی بزرگ برای بازرگانان غیربومی ساخته شد. در همین منطقه شهر سوخته شهری عظیم با بافتی پیچیده بود که به حوزه های کارکردی مختلف تقسیم می شد. در عصر برنز در تپهٔ جنوبی سیلک در فلات مرکزی ایران محله هایی با خانه های مسکونی و کوچه هایی در اطراف خانه ها ایجاد شده که با خانه های روستایی امروزی اطراف کاشان سنخیّت دارد. در همین دوران یک سوم فضاهای شهری تپه حصار به فعالیت های تولیدی اختصاص داشته و ظاهراً مردمان آن ثروتی قابل توجه اندوخته بوده اند. در فلات شمالی ایران هم در تورنگ تپه سازهٔ خشتی بزرگی ساخته شده بوده که با زیگورات بزرگ اور - نامو هماوردی می کرده است.
... [مشاهده متن کامل]
همزمان با گسترش حوزهٔ فرهنگی آغازایلامی، شمال غربی ایران حوزه ای فرهنگی تشکیل می داد که از بقیهٔ ایران متمایز بود و به فرهنگ یانیق تپه ( کورا - ارس ۱ ) موسوم است. در شمال دریاچهٔ ارومیه سکونت گاه ها به الگوی تثبیت شده آناتولی و قفقاز جنوبی ( خانه های گرد از جنس خشت خام ) نزدیکند. از سکونت گاه های جنوب دریاچهٔ ارومیه به علت کاوش های محدود الگویی در دست نیست.
همزمان با زوال و فروپاشی تمدن عصر برنز، شهرهای واقع در مسیر تجاری عصر برنز به تدریج دچار زوال شدند.
در ادبیات باستان شناختی ایران، عبارت عصر برنز به دوره ای گفته می شود که با برآمدن شهرهای بازرگانی در حدود ۳٬۴۰۰–۳٬۳۰۰ سال پیش از میلاد آغاز شد و تا ابتدای عصر آهن در ۱٬۴۰۰–۱٬۳۰۰ سال پیش از میلاد ادامه یافت و دوران گذار از فرهنگ های عصر حجر ( یا به عبارت دقیق تر دوران مس سنگی ) به تمدن های عصر آهن بود. مناطق پیرامون دشت های فلات ایران از میانهٔ هزارهٔ چهارم پیش از میلاد تا اوایل هزارهٔ سوم پیش از میلاد شاهد پیدایش مراکزی شهری بود که نتیجهٔ توسعهٔ بازرگانی و روابط تجاری به ویژه در زمینهٔ فلزها بودند. این فرایند غالباً شاخه ای از پیدایش تمدن در دوران اوروک میانرودان دانسته می شود.
... [مشاهده متن کامل]
همزمان با گسترش حوزهٔ فرهنگی آغازایلامی، شمال غربی ایران حوزه ای فرهنگی تشکیل می داد که از بقیهٔ ایران متمایز بود و به فرهنگ یانیق تپه ( کورا - ارس ۱ ) موسوم است. در شمال دریاچهٔ ارومیه سکونت گاه ها به الگوی تثبیت شده آناتولی و قفقاز جنوبی ( خانه های گرد از جنس خشت خام ) نزدیکند. از سکونت گاه های جنوب دریاچهٔ ارومیه به علت کاوش های محدود الگویی در دست نیست.
همزمان با زوال و فروپاشی تمدن عصر برنز، شهرهای واقع در مسیر تجاری عصر برنز به تدریج دچار زوال شدند.
در ادبیات باستان شناختی ایران، عبارت عصر برنز به دوره ای گفته می شود که با برآمدن شهرهای بازرگانی در حدود ۳٬۴۰۰–۳٬۳۰۰ سال پیش از میلاد آغاز شد و تا ابتدای عصر آهن در ۱٬۴۰۰–۱٬۳۰۰ سال پیش از میلاد ادامه یافت و دوران گذار از فرهنگ های عصر حجر ( یا به عبارت دقیق تر دوران مس سنگی ) به تمدن های عصر آهن بود. مناطق پیرامون دشت های فلات ایران از میانهٔ هزارهٔ چهارم پیش از میلاد تا اوایل هزارهٔ سوم پیش از میلاد شاهد پیدایش مراکزی شهری بود که نتیجهٔ توسعهٔ بازرگانی و روابط تجاری به ویژه در زمینهٔ فلزها بودند. این فرایند غالباً شاخه ای از پیدایش تمدن در دوران اوروک میانرودان دانسته می شود.
