معماری سلجوقی شامل شیوه ها و سبک های سازه هایی است که توسط امپراتوری سلجوقی استفاده می شد، زمانی که در قرن های یازدهم تا سیزدهم بر بیشتر خاورمیانه و آناتولی حکومت می کرد. پس از قرن یازدهم، سلجوقیان روم از امپراتوری سلجوقی بزرگ جدا شده و در حال توسعه معماری خود بودند، اگرچه تحت تأثیر و الهام از سنت های معماری ارمنی، بیزانس و ایرانی قرار داشتند. معماری سلجوقی مطابق معماری ایرانی است به اضافه توسعه هایی که خود به آن افزوده.
... [مشاهده متن کامل]
عناصر معماری سلجوقی را می توان در منطقه وسیعی یافت که از هندوکش تا آناتولی و از آسیای میانه تا خلیج فارس کشیده شده است. میهن این شیوه معماری ایران بود، جایی که اولین بناهای دائمی سلجوقی در آن ساخته شد. با این حال، حمله مغول و زمین لرزه ها بیشتر این ساختمان ها را ویران کرد و تعداد کمی از آن ها باقی مانده است. در سال ۱۰۶۳ در زمان آلپ ارسلان اصفهان به عنوان پایتخت امپراتوری بزرگ سلجوقی شد.
مهمترین تغییری که در اوایل قرن دوازدهم انجام شد، تبدیل طرح مسجد به یک مسجد با طرح چهار ایوان بود. نوع دیگری از مسجد که در این زمان معرفی شد، مسجد کوشک بود، متشکل از یک فضای گنبدی با سه ضلع باز و دیواری حاوی محراب در سمت قبله. معماری این دوره نیز با مقبره های یادبودی مشخص می شد که معمولاً دارای ساختارهای هشت ضلعی با گنبد بودند. یک نمونه قابل توجه از معماری مقبره، مقبره سلطان سنجر در مرو است، بنایی عظیم به ابعاد ۲۷ متر ( ۸۹ فوت ) مربع و گنبدی بزرگ و مضاعف که بر روی چوب های معلق و تزیینات مقرنس قرار گرفته است.
در سوریه و عراق بناهای یادبود برجای مانده عمتاً مدارس و مقبره ها هستند. مدارسی مانند مستنصریه در بغداد یا موریستان در دمشق با طرح چهار ایوان ساخته شده اند، در حالی که گورهای مقرنس مخروطی مشخصه مقبره ها بوده است. زیارتگاه خالد ولید در جنوب پاکستان دارای عناصر معماری سلجوقی است که از طریق آسیای میانه به منطقه وارد شده بود.
بیشترین تعداد بناهای معماری سلجوقی در آناتولی است. سلجوقیان روم بناهایی سنگی به یادماندنی با طرحی کاملاً ساده، متناسب و هماهنگ، در اکثر موارد کاملاً ساده، اما با انبوهی از تزئینات دقیق در اطراف درها، بنا کردند.
آن ها در ساخت کاروانسراها، مناره ها و مساجد، معماری آجر و گچ سلجوقی ایرانی را به استفاده از سنگ تغییر دادند. در این میان، کاروانسراها که به عنوان ایستگاه های تجاری و دفاعی کاروان ها مورد استفاده قرار می گرفتند و حدود صد سازه از آن ها در دوره سلجوقیان آناتولی ساخته شده است، به ویژه قابل توجه است. در کنار تأثیرات معماری ایرانی، که اثری غیرقابل انکار داشت، معماری سلجوقی نیز از معماری ارمنی نیز تأثیر گرفت.
... [مشاهده متن کامل]
عناصر معماری سلجوقی را می توان در منطقه وسیعی یافت که از هندوکش تا آناتولی و از آسیای میانه تا خلیج فارس کشیده شده است. میهن این شیوه معماری ایران بود، جایی که اولین بناهای دائمی سلجوقی در آن ساخته شد. با این حال، حمله مغول و زمین لرزه ها بیشتر این ساختمان ها را ویران کرد و تعداد کمی از آن ها باقی مانده است. در سال ۱۰۶۳ در زمان آلپ ارسلان اصفهان به عنوان پایتخت امپراتوری بزرگ سلجوقی شد.
مهمترین تغییری که در اوایل قرن دوازدهم انجام شد، تبدیل طرح مسجد به یک مسجد با طرح چهار ایوان بود. نوع دیگری از مسجد که در این زمان معرفی شد، مسجد کوشک بود، متشکل از یک فضای گنبدی با سه ضلع باز و دیواری حاوی محراب در سمت قبله. معماری این دوره نیز با مقبره های یادبودی مشخص می شد که معمولاً دارای ساختارهای هشت ضلعی با گنبد بودند. یک نمونه قابل توجه از معماری مقبره، مقبره سلطان سنجر در مرو است، بنایی عظیم به ابعاد ۲۷ متر ( ۸۹ فوت ) مربع و گنبدی بزرگ و مضاعف که بر روی چوب های معلق و تزیینات مقرنس قرار گرفته است.
در سوریه و عراق بناهای یادبود برجای مانده عمتاً مدارس و مقبره ها هستند. مدارسی مانند مستنصریه در بغداد یا موریستان در دمشق با طرح چهار ایوان ساخته شده اند، در حالی که گورهای مقرنس مخروطی مشخصه مقبره ها بوده است. زیارتگاه خالد ولید در جنوب پاکستان دارای عناصر معماری سلجوقی است که از طریق آسیای میانه به منطقه وارد شده بود.
بیشترین تعداد بناهای معماری سلجوقی در آناتولی است. سلجوقیان روم بناهایی سنگی به یادماندنی با طرحی کاملاً ساده، متناسب و هماهنگ، در اکثر موارد کاملاً ساده، اما با انبوهی از تزئینات دقیق در اطراف درها، بنا کردند.
آن ها در ساخت کاروانسراها، مناره ها و مساجد، معماری آجر و گچ سلجوقی ایرانی را به استفاده از سنگ تغییر دادند. در این میان، کاروانسراها که به عنوان ایستگاه های تجاری و دفاعی کاروان ها مورد استفاده قرار می گرفتند و حدود صد سازه از آن ها در دوره سلجوقیان آناتولی ساخته شده است، به ویژه قابل توجه است. در کنار تأثیرات معماری ایرانی، که اثری غیرقابل انکار داشت، معماری سلجوقی نیز از معماری ارمنی نیز تأثیر گرفت.
