معماری روستایی گیلان مجموعه ای از ساختمان های بومی مسکونی و غیر مسکونی در خطّهٔ گیلان تا پیش از صنعتی شدن است. این ابنیه به علّت نوع ارتباطشان در این اقلیم مورد توجّه قرار دارند. یکی از ویژگی های انحصاری این معمار ساختار تماماً چوبی آن است.
سرزمین گیلان وسعتی حدود ۱۴۰۴۴ کیلومتر مربع دارد که معادل ۹٪ مساحت کل ایران است. بادهای باران آور که از شمال و شمال غرب می وزند، هر ساله نزولات جوی خود را تماماً در دامنه های شمالی رشته کوه البرز فرو می ریزند. بدین لحاظ این منطقه پرباران ترین منطقه ایران است. رطوبت زیاد و گرمای هوا در تابستان شرایط اقلیمی ویژه ای را پدیدآورده است که مشابه آن را شاید بتوان تنها در مناطقی از آمریکای مرکزی، بنگلادش، مالزی یا اندونزی یافت. به دلیل وجود دریای خزر و هم چنین رطوبت بسیار زیاد هوا، نوسان درجه حرارت در طی شبانه روز بسیار اندک است و از چند سانتیگراد تجاوز نمی کند. خصوصاً در مواقعی که آسمان ابری است. جهت آسایش انسان ویژگی هایی که این اقلیم مرطوب و پرباران ایجاب می کند این است که در فصول گرم کلیه فضاها از جریان باد و داخل ساختمان ها از کوران دو طرفه استفاده صورت گیرد. در طی این فصول وجود جریان هوا و ایجاد سایه بهترین شرایط را برای آسایش انسان فراهم می نماید. در فصول سرد باید جلوی باد سرد و هم چنین باد توأم با باران را سد نمود. مطلب دیگر اینکه در کلیه فصول، ساختمان را باید در مقابل بارش بارانهای سیل آسا و رطوبت های حاصل از آن محافظت نمود.
بناهای روستایی گیلان با توجه به شرایط اقلیمی و برای پاسخگویی به مطلوب ترین شرایط انسانی طرح ریزی شده اند. پلان مستطیل شکل بنا با کشیدگی شمالی - جنوبی با بدنهٔ گسترده و باز به سمت شرق امکان بهره گیری از جریان های باد مطلوب تابستانی شرقی و شمال شرقی را فراهم می آورد. چرا که مهم ترین اصل برای رسیدن به شرایط آسایش در این منطقه تهویه و کوران مطلوب است. بدنهٔ شفاف لایهٔ اول بنا که ردیفی از ستونها و ایوان سرتاسری است که در طبقات تکرار شده، به علاوه بلند بودن کرسی ساختمان ها، گردش هوا را در بنا به حداکثر رسانده است.
جناحین شرق، جنوب و شمال خانه برای بهره گیری از جریان های هوا و گردش آن ها درفضا کاملاً باز است، ولی جناح غربی برای جلوگیری از نفوذ بادهای غالب زمستانی با امتداد یافتن سقف شیب دار تا سطح زمین کاملاً بسته شده است. بدنه های بازمانند ایوان و تلار ( ایوان طبقه دوم ) در فصول تابستان محل زندگی خانواده است و فعالیت هایی مانند آشپزی، خورد و خوراک و خواب و نشیمن در آن انجام می گیرد. در زمستان این فعالیت ها به فضاهای بسته با کمترین بازشو ( اتاقها ) منتقل می شود. ضخامت دیوار و جنس آن ها که از خاک و چوب یا چینه است، به حفظ گرمای داخل فضاها کمک می کنند. هم سازی مصالح ساخت با شرایط اقلیمی و انتخاب صحیح مصالح بوم آورد در مناطق مختلف آب و هوایی مانند جلگه، کوهپایه، کوهستان، شرایط آسایش گرمایی و سرمایی را فراهم می آورد. استفاده از چوب و خاک در مناطق جلگه ای، سنگ و چوب و خاک در مناطق کوهپایه ای و سنگ در مناطق کوهستانی، علاوه بر آنکه هزینه های ساخت را کاهش می دهد شرایط مطلوب آسایش را ایجاد می کند. سقف های شیب دار گیاهی از جنس لی ( گیاه مردابی ) و کلوش ( ساقهٔ برنج ) در تابستان هوای زیر سقف شیب دار و خانه ها را تا چندین درجه خنک تر از محیط پیرامون می کند. این تغییرات محدود به جنس مصالح نمی شود و فرم بنا را نیز به شدت تحت تأثیر قرار می دهد. به گونه ای که برخی تغییرات در فرم معماری هر حوزهٔ جغرافیایی تفاوت های معناداری با دیگر حوزه ها دارد که این تغییرات مستقیماً با اقلیم مرتبط هستند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفسرزمین گیلان وسعتی حدود ۱۴۰۴۴ کیلومتر مربع دارد که معادل ۹٪ مساحت کل ایران است. بادهای باران آور که از شمال و شمال غرب می وزند، هر ساله نزولات جوی خود را تماماً در دامنه های شمالی رشته کوه البرز فرو می ریزند. بدین لحاظ این منطقه پرباران ترین منطقه ایران است. رطوبت زیاد و گرمای هوا در تابستان شرایط اقلیمی ویژه ای را پدیدآورده است که مشابه آن را شاید بتوان تنها در مناطقی از آمریکای مرکزی، بنگلادش، مالزی یا اندونزی یافت. به دلیل وجود دریای خزر و هم چنین رطوبت بسیار زیاد هوا، نوسان درجه حرارت در طی شبانه روز بسیار اندک است و از چند سانتیگراد تجاوز نمی کند. خصوصاً در مواقعی که آسمان ابری است. جهت آسایش انسان ویژگی هایی که این اقلیم مرطوب و پرباران ایجاب می کند این است که در فصول گرم کلیه فضاها از جریان باد و داخل ساختمان ها از کوران دو طرفه استفاده صورت گیرد. در طی این فصول وجود جریان هوا و ایجاد سایه بهترین شرایط را برای آسایش انسان فراهم می نماید. در فصول سرد باید جلوی باد سرد و هم چنین باد توأم با باران را سد نمود. مطلب دیگر اینکه در کلیه فصول، ساختمان را باید در مقابل بارش بارانهای سیل آسا و رطوبت های حاصل از آن محافظت نمود.
بناهای روستایی گیلان با توجه به شرایط اقلیمی و برای پاسخگویی به مطلوب ترین شرایط انسانی طرح ریزی شده اند. پلان مستطیل شکل بنا با کشیدگی شمالی - جنوبی با بدنهٔ گسترده و باز به سمت شرق امکان بهره گیری از جریان های باد مطلوب تابستانی شرقی و شمال شرقی را فراهم می آورد. چرا که مهم ترین اصل برای رسیدن به شرایط آسایش در این منطقه تهویه و کوران مطلوب است. بدنهٔ شفاف لایهٔ اول بنا که ردیفی از ستونها و ایوان سرتاسری است که در طبقات تکرار شده، به علاوه بلند بودن کرسی ساختمان ها، گردش هوا را در بنا به حداکثر رسانده است.
جناحین شرق، جنوب و شمال خانه برای بهره گیری از جریان های هوا و گردش آن ها درفضا کاملاً باز است، ولی جناح غربی برای جلوگیری از نفوذ بادهای غالب زمستانی با امتداد یافتن سقف شیب دار تا سطح زمین کاملاً بسته شده است. بدنه های بازمانند ایوان و تلار ( ایوان طبقه دوم ) در فصول تابستان محل زندگی خانواده است و فعالیت هایی مانند آشپزی، خورد و خوراک و خواب و نشیمن در آن انجام می گیرد. در زمستان این فعالیت ها به فضاهای بسته با کمترین بازشو ( اتاقها ) منتقل می شود. ضخامت دیوار و جنس آن ها که از خاک و چوب یا چینه است، به حفظ گرمای داخل فضاها کمک می کنند. هم سازی مصالح ساخت با شرایط اقلیمی و انتخاب صحیح مصالح بوم آورد در مناطق مختلف آب و هوایی مانند جلگه، کوهپایه، کوهستان، شرایط آسایش گرمایی و سرمایی را فراهم می آورد. استفاده از چوب و خاک در مناطق جلگه ای، سنگ و چوب و خاک در مناطق کوهپایه ای و سنگ در مناطق کوهستانی، علاوه بر آنکه هزینه های ساخت را کاهش می دهد شرایط مطلوب آسایش را ایجاد می کند. سقف های شیب دار گیاهی از جنس لی ( گیاه مردابی ) و کلوش ( ساقهٔ برنج ) در تابستان هوای زیر سقف شیب دار و خانه ها را تا چندین درجه خنک تر از محیط پیرامون می کند. این تغییرات محدود به جنس مصالح نمی شود و فرم بنا را نیز به شدت تحت تأثیر قرار می دهد. به گونه ای که برخی تغییرات در فرم معماری هر حوزهٔ جغرافیایی تفاوت های معناداری با دیگر حوزه ها دارد که این تغییرات مستقیماً با اقلیم مرتبط هستند.
wiki: معماری روستایی گیلان