[ویکی فقه] معجم حفاظ القرآن (کاب). کتاب معجم حفاظ القرآن عبر التاریخ تالیف دکتر محمد سالم محیسن پیرامون شرح حال حافظان قرآن نوشته شده است .
مؤلف کتاب معجم حفاظ القرآن که از قرآن پژوهان معاصر، و استاد دانشگاه جامعه مدینه منوره و از حافظان قرآن می باشد، در این کتاب به شرح حال و بررسی زندگی کسانی که حافظ قرآن بوده اند پرداخته است و مطالب را در دو جلد تنظیم کرده، که جلد اول آن مربوط است به کسانی که از زمان صحابه تا سال ۴۰۵ هجری زندگی می کرده اند و جلد دوم آن از سال ۴۰۵ تا عصر حاضر را شامل می شود روش مؤلف در بیان مطالب بدینگونه است که پس از ذکر نام افراد نسب آنها را به طور کامل ذکر نموده، آنگاه طبقه آن را از طریق ذهبی در کتاب معرفة القراء الکبار و ابن جزری در کتاب طبقات القراء بیان می نماید سپس چگونگی فراگیری و حفظ قرآن و استاد او را نام برده، و چنانچه دارای تالیفاتی بوده است، آن را متذکر می شود، و اگر از طریق او کسانی قرائت قرآن را آموخته اند نام آنها را بیان می نماید و از آنجا که در برخی از زمانها، حافظان قرآن مورد احترام واقع می شدند، اگر فرد مورد بحث دارای جایگاه اجتماعی بوده است، آن را توضیح می دهد. و در پایان سال وفات آن را تذکر داده است. نکته قابل ذکر این است که مؤلف در مقدمه جلد اول می گوید که مطالب این جلد شامل کسانی می شود که حافظ قرآن بوده و از زمان صحابه تا سال ۴۰۵ هجری زندگی می کرده اند، در حالیکه در جلد دوم به شرح حال کسانی پرداخته است که تاریخ زندگی آنها مربوط به همین دوران است. مانند رقم ۵۱ طاهر بن غلبون که متوفای ۳۹۹ می باشد. از طرف دیگر، مطالب جلد دوم از نظر ترتیب و افراد به دنباله مطالب جلد اول نمی باشد، و خود دارای شمارش و رقم و ترتیب جدیدی می باشد. به نظر می رسد مؤلف جلد اول کتاب را بصورت ناقص نوشته، و لذا جلد دوم را به عنوان تکمیل کننده جلد اول نوشته است لذا لازم است که مطالب کتاب در هم تلفیق شده، و اسامی آنها به ترتیب حروف الفباء تنظیم، و مجددا چاپ گردد.
ویژگی ها
۱- بر اساس نام افراد کتاب را مرتب نموده است ۲- حسب و نسب افراد را بطور کامل ذکر می کند ۳- برخی از ویژگیهای علمی آنان را متذکر می شود ۴- اساتید و شاگردان آنها را نام می برد ۵- اینکه در چه طبقه ای قرار دارند را بیان می کند ۶- تعداد زیادی از حافظان قرآن را ذکر کرده است ۷- در شرح حال آنان از منابع مختلفی استفاده نموده است ۸- چنانچه فرد مورد بحث سفرهای علمی داشته، نام شهرهایی که مسافرت نموده است را بیان می کند ۹- چنانچه در رشته خاصی از علوم اسلامی تخصص داشته باشد مانند فقه و اینکه مثلا اهل فتوی بوده است را متذکر می شود ۱۰- طریقه آنها به قراء سبعه یا عشره را توضیح می دهد
اشکالات
این کتاب دارای اشکالاتی است که لازم است به آن توجه شود: ۱- اسامی افراد که به ترتیب حروف الفباء تنظیم شده است در برخی از موارد ناقص است مثلا در جلد اول ردیف ۲۶۰ نام ابو موسی الاشعری را ذکر کرد. که بر حسب ترتیب هیچ مناسبتی بین ما قبل و ما بعد آن وجود ندارد. ۲- کتاب نه بر اساس اسم، نه بر اساس لقب و نه بر اساس کنیه، تنظیم شده است که لازم است بر اساس یکی از اقسام سه گانه فوق مرتب شود ۳- مطالب جلد دوم، ادامه مطالب جلد اول نیست، و ترتیب آن هم معلوم نیست بر چه اساسی بوده است ۴- در اکثر موارد برای بیان طبقه قاری . جمله ای را بدین عبارت دارد که: «ذکره الذهبی- ت ۷۴۸ ه...» که دو خط کتاب را شامل شده است که می توانست به طریق دیگر و به صورت خلاصه ذکر کند که از حجم کتاب کاسته شود.
ساختار کتاب
...
مؤلف کتاب معجم حفاظ القرآن که از قرآن پژوهان معاصر، و استاد دانشگاه جامعه مدینه منوره و از حافظان قرآن می باشد، در این کتاب به شرح حال و بررسی زندگی کسانی که حافظ قرآن بوده اند پرداخته است و مطالب را در دو جلد تنظیم کرده، که جلد اول آن مربوط است به کسانی که از زمان صحابه تا سال ۴۰۵ هجری زندگی می کرده اند و جلد دوم آن از سال ۴۰۵ تا عصر حاضر را شامل می شود روش مؤلف در بیان مطالب بدینگونه است که پس از ذکر نام افراد نسب آنها را به طور کامل ذکر نموده، آنگاه طبقه آن را از طریق ذهبی در کتاب معرفة القراء الکبار و ابن جزری در کتاب طبقات القراء بیان می نماید سپس چگونگی فراگیری و حفظ قرآن و استاد او را نام برده، و چنانچه دارای تالیفاتی بوده است، آن را متذکر می شود، و اگر از طریق او کسانی قرائت قرآن را آموخته اند نام آنها را بیان می نماید و از آنجا که در برخی از زمانها، حافظان قرآن مورد احترام واقع می شدند، اگر فرد مورد بحث دارای جایگاه اجتماعی بوده است، آن را توضیح می دهد. و در پایان سال وفات آن را تذکر داده است. نکته قابل ذکر این است که مؤلف در مقدمه جلد اول می گوید که مطالب این جلد شامل کسانی می شود که حافظ قرآن بوده و از زمان صحابه تا سال ۴۰۵ هجری زندگی می کرده اند، در حالیکه در جلد دوم به شرح حال کسانی پرداخته است که تاریخ زندگی آنها مربوط به همین دوران است. مانند رقم ۵۱ طاهر بن غلبون که متوفای ۳۹۹ می باشد. از طرف دیگر، مطالب جلد دوم از نظر ترتیب و افراد به دنباله مطالب جلد اول نمی باشد، و خود دارای شمارش و رقم و ترتیب جدیدی می باشد. به نظر می رسد مؤلف جلد اول کتاب را بصورت ناقص نوشته، و لذا جلد دوم را به عنوان تکمیل کننده جلد اول نوشته است لذا لازم است که مطالب کتاب در هم تلفیق شده، و اسامی آنها به ترتیب حروف الفباء تنظیم، و مجددا چاپ گردد.
ویژگی ها
۱- بر اساس نام افراد کتاب را مرتب نموده است ۲- حسب و نسب افراد را بطور کامل ذکر می کند ۳- برخی از ویژگیهای علمی آنان را متذکر می شود ۴- اساتید و شاگردان آنها را نام می برد ۵- اینکه در چه طبقه ای قرار دارند را بیان می کند ۶- تعداد زیادی از حافظان قرآن را ذکر کرده است ۷- در شرح حال آنان از منابع مختلفی استفاده نموده است ۸- چنانچه فرد مورد بحث سفرهای علمی داشته، نام شهرهایی که مسافرت نموده است را بیان می کند ۹- چنانچه در رشته خاصی از علوم اسلامی تخصص داشته باشد مانند فقه و اینکه مثلا اهل فتوی بوده است را متذکر می شود ۱۰- طریقه آنها به قراء سبعه یا عشره را توضیح می دهد
اشکالات
این کتاب دارای اشکالاتی است که لازم است به آن توجه شود: ۱- اسامی افراد که به ترتیب حروف الفباء تنظیم شده است در برخی از موارد ناقص است مثلا در جلد اول ردیف ۲۶۰ نام ابو موسی الاشعری را ذکر کرد. که بر حسب ترتیب هیچ مناسبتی بین ما قبل و ما بعد آن وجود ندارد. ۲- کتاب نه بر اساس اسم، نه بر اساس لقب و نه بر اساس کنیه، تنظیم شده است که لازم است بر اساس یکی از اقسام سه گانه فوق مرتب شود ۳- مطالب جلد دوم، ادامه مطالب جلد اول نیست، و ترتیب آن هم معلوم نیست بر چه اساسی بوده است ۴- در اکثر موارد برای بیان طبقه قاری . جمله ای را بدین عبارت دارد که: «ذکره الذهبی- ت ۷۴۸ ه...» که دو خط کتاب را شامل شده است که می توانست به طریق دیگر و به صورت خلاصه ذکر کند که از حجم کتاب کاسته شود.
ساختار کتاب
...
wikifeqh: معجم_حفاظ_القرآن_(کتاب)