معادن مرمر در افغانستان

مرمر یکی از سنگ های نیمه قیمتی است که در تزئین و تعمیرات اشیاء زینتی از آن کار گرفته می شود. سنگ مرمر از جمله سنگ های دگرگونی کلسیم کربنات و کلسیم مگنیزم کاربونیت می باشد که در طبیعت به شکل تختهٔ بزرگ یا ورق ورق بالای هم وجود دارد. هم اکنون در حدود ۳۵ نوع سنگ مرمر با ۴۵ رنگ مختلف در ۶۰ معادن مرمر افغانستان قابل دریافت می باشد. در مجموع به مقدار ۹ میلیارد تن سنگ مرمر به ارزش ۱۵۰ میلیارد دالر در سراسر افغانستان تخمین گردیده است. مهم ترین معادن که فعلاً استخراج دارد معادن مرمر کابل، غزنی، لوگر، میدان وردک، جلال آباد، هلمند، بدخشان، بامیان، هرات، قندهار، فاریاب، پکتیا، پروان، غزنی پنجشیر و سمنگان بوده، فعلاً از ۱۶ معادن افغانستان استخراج صورت می گیرد. انواع مرمر سفید خوگیانی ننگرهار، مرمر سفید چشت هرات، مرمر کریمی سمنگان»، مرمر سیاه کابل، مرمر فولادی میدان وردک، مرمر شیرچائی سالنگ، مرمر سبز تره خیل و کاریز میر و مرمر سرخ قندهار از جمله مرمر تاپ بوده، در میان ذخایر سنگ مرمر سفید چشت هرات و خوگیانی ننگرهار مانند سنگ مرمر کارارای ایتالیا بوده، دارای بهترین کیفیت می باشد. افزون بر آن ذخایر رخام ولایات هلمند و فاریاب از جمله ذخایر اند که دارای کیفیت عالی در سطح جهان می باشند. باید افزود که رخام از جمله مرغوب ترین نوع سنگ های مرمر اند که داری جنسیت میده دانه بوده و پس از صیقل و پالش کاری شفافیت و جلای خاص را نشان می دهند. چندین معادن سنگ مرمر در ارتفاعات کوه بابا به خصوص مسیر راه درهٔ صوف مزارشریف، ۶ معادن در ولایت کابل، ۱۱ معادن در ۶ ولسوالی پنجشیر ۴ معادن در هرات بدین ترتیب تاکنون ۶۰ معادن این سنگ در ولایات مختلف کشف شده است.
تا اکنون در افغانستان مانند فابریکهٔ حریق شدهٔ حجاری و بتون کابل دیگر کدام فابریکهٔ بزرگ وجود ندارد که سنگ مرمر را به ظرفیت یک کشور قطع و پالش کنند. آمار و ارقام احصاییه ای نشان می دهد که ۸۰ درصد سنگ های مرمر و گرانیت افغانستان به منظور پروسس و پالش به کشور پاکستان به قیمت ۴۰ دالر در تن منتقل می گردد، که پی از پروسس با قیمت ۳۰۰ دالر در تن دوباره بالای افغانستان به فروش می رسد. طی چند سال اخیر در هرات چند فابریکه اعمار گردیده است.
گرانیت یا سنگ خارا از جمله سخت ترین سنگ های آتش فشانی و سنگ های درونی کره می باشد. اجزای این سنگ متشکل از کوارتز، فلدسپار، مایکا و غیره می باشد. این سنگ مشابه به سنگ دریایی بوده، در افغانستان به طور خیلی وافر پیدا می شود. معادن بزرگ این سنگ در استالف، چاریکار، کوه جوانمرد قصاب، شاه کابل خورد علاقه میدان، کوه سرخی غاره علاقه کوهدامن، کوه قره باغ - جدران، بهسود، ارزگان، نهرین، شینوار دره سبزک مرکز بامیان، بهارک بدخشان و سایر مناطق افغانستان وجود دارد. ذخایر گرانت ولایات نورستان، بدخشان، پنجشیر، ننگرهار، هرات و کنر از برازندگی خاصی برخوردار می باشند در قدیم مردم افغانستان از این سنگ به نسبت محکم بودنش در تهداب تعمیر کار می گرفتند. امروز در فرش تعمیرات و جاده ها مورد استفاده قرار می گیرد. شکستاندن این سنگ با ابزار چون چکش و کلنگ طاقت فرسا است. امروزه ماشین های برقی خوبی برای شکستاندن مناسب این سنگ اختراع گردیده است. تقریباً تمامی جاده های خُرد شهرهای اروپا از قرن های پیش با این سنگ فرش شده است. بدین لحاظ به این سنگ توجه خاص شده است.