مطلع الشمس

مَطْلَعُ الشَّمْس
کتابی به فارسی، در جغرافیای تاریخی ایالت خراسان، نوشتۀ محمدحسن خان اعتمادالسلطنه . این کتاب در حقیقت به منزلۀ دنبالۀ کتاب مرآت البلدان است و چون مؤلف در تدوین مرآت به حرف «خاء» رسید، به مناسبت سفرش به خراسان در رکاب ناصرالدین شاه قاجار، تألیفی مستقل را به ایالت خراسان اختصاص داد و، به اعتبارِ شرق بودنِ خراسان، آن را مطلع الشمس نامید. مؤلف در این اثر به تفصیل به تاریخ خراسان، و به ویژه شهر مشهد، پرداخته و اطلاعاتی باارزش دربارۀ راه ها و منازل ، مزارات ، مساجد و بقاع خراسان عرضه کرده و آستان قدس رضوی ، صحن ها، رواقها، حرم ، عمارات ، غرفه ها، تزئینات و تذهیبات را شرح کرده است . کتاب همچنین شامل شرح حال برخی از مشاهیر رجال خراسان بوده و فهرستی از کتاب های آستان قدس در پایان جلد دوم کتاب آمده است . بخش اعظم این اثر نیز به قلم شمس العلمای عبدرب آبادی و زندگی نامه ها، اشعار و برخی جزئیات دیگر نیز به قلم محمدحسین فروغی است . کتاب در سه جلد به چاپ رسیده (تهران ، ۱۳۰۰ـ۱۳۰۲ق) و در ۱۳۶۲ش افست شده است .