در یک تعریف کلی، مطالعات ترجمه ( به انگلیسی Translation Studies ) ، یک حوزهٔ میان رشته ای شامل عناصری از علوم اجتماعی، علوم انسانی، مطالعات ادبی و مطالعات فرهنگی است که به مطالعهٔ نظام مند نظریه، توصیف و کاربرد ترجمهٔ کتبی، شفاهی، دیداری - شنیداری و ماشینی می پردازد. جیمز هُلمز در سال ۱۹۷۲ این رشته را رشته ای مستقل معرفی کرد. این رشته اکنون در بیش از ۷۰ کشور و ۲۰۰ دانشگاهِ جهان تدریس می شود.
ترجمه از روزگاران کهن تا به امروز همواره همراه گویشوران زبان ها بوده و پابه پای جوامع بشری حرکت کرده است. اما مطالعهٔ نظام مند ترجمه با تکیه بر معرفت شناسی علمی جریان نوپایی است که عمدتاً از دههٔ پنجاه میلادی و در محافل دانشگاهی مغرب زمین شروع شده است. این جریان از دههٔ هفتاد میلادی با عنوان مطالعات ترجمه و به مثابهٔ رشته ای مستقل معرفی شد و تا امروز پیوست ها و گسست های متعددی را منجر شده که هر یک پرتوی بر امر نظریه پردازی ترجمه و شناخت آن افکنده است. البته نظریه پردازی — به معنای عام کلمه — دربارهٔ ترجمه همواره در طول تاریخ انجام شده است و مترجمان خود در مقدمه ها و نوشته هایشان دربارهٔ شیوهٔ ترجمه و جوانب مختلف آن مطالبی نوشته اند. با این حال، بررسی علمی پدیدهٔ ترجمه در قالب یک رشتهٔ دانشگاهی به طور جدی تنها تحت عنوان مطالعات ترجمه موضوعیت یافته است.
نخستین جرقه های مطالعهٔ نظام مند ترجمه در دههٔ پنجاه میلادی و با کتاب ژان پل وینه و داربلنه ( ۱۹۵۸ ) [ ۱] زده شد که بر پایه رویکرد مقابله ای دو زبان فرانسوی و انگلیسی استوار بود. در سال ۱۹۵۹، رومن یاکوبسن در مقاله ای با عنوان «پیرامون جنبه های زبان شناختی ترجمه»[ ۲] به گونه های مختلف ترجمه پرداخت که در گسترش مفهوم ترجمه بسیار مؤثر واقع شد. در دههٔ شصت میلادی، یوجین نایدا و جی. سی. کتفورد با تکیه بر آموزه های زبان شناسی نظریه های خود دربارهٔ ترجمه را ارائه کردند. اغلب آثار منتشره در آن سال ها حول محور مفهوم تعادل ( equivalence ) بود که خود این امر هم تا حدی تحت تأثیر رویکرد زبان شناسی و پروژه های ترجمهٔ ماشینی بود که در دوران پس از جنگ جهانی دوم به جدیت پیگیری می شد. این شرایط در کنار دوره های تربیت مترجم که عمدتاً به برکت گروه های زبان شناسی و آموزش زبان شروع شده بود، این باور را ایجاد کرد که بررسی ترجمه و مطالعهٔ آن صرفاً فرایندی زبان شناختی است ولی نفی این باور تنها به چند سال زمان نیاز داشت.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفترجمه از روزگاران کهن تا به امروز همواره همراه گویشوران زبان ها بوده و پابه پای جوامع بشری حرکت کرده است. اما مطالعهٔ نظام مند ترجمه با تکیه بر معرفت شناسی علمی جریان نوپایی است که عمدتاً از دههٔ پنجاه میلادی و در محافل دانشگاهی مغرب زمین شروع شده است. این جریان از دههٔ هفتاد میلادی با عنوان مطالعات ترجمه و به مثابهٔ رشته ای مستقل معرفی شد و تا امروز پیوست ها و گسست های متعددی را منجر شده که هر یک پرتوی بر امر نظریه پردازی ترجمه و شناخت آن افکنده است. البته نظریه پردازی — به معنای عام کلمه — دربارهٔ ترجمه همواره در طول تاریخ انجام شده است و مترجمان خود در مقدمه ها و نوشته هایشان دربارهٔ شیوهٔ ترجمه و جوانب مختلف آن مطالبی نوشته اند. با این حال، بررسی علمی پدیدهٔ ترجمه در قالب یک رشتهٔ دانشگاهی به طور جدی تنها تحت عنوان مطالعات ترجمه موضوعیت یافته است.
نخستین جرقه های مطالعهٔ نظام مند ترجمه در دههٔ پنجاه میلادی و با کتاب ژان پل وینه و داربلنه ( ۱۹۵۸ ) [ ۱] زده شد که بر پایه رویکرد مقابله ای دو زبان فرانسوی و انگلیسی استوار بود. در سال ۱۹۵۹، رومن یاکوبسن در مقاله ای با عنوان «پیرامون جنبه های زبان شناختی ترجمه»[ ۲] به گونه های مختلف ترجمه پرداخت که در گسترش مفهوم ترجمه بسیار مؤثر واقع شد. در دههٔ شصت میلادی، یوجین نایدا و جی. سی. کتفورد با تکیه بر آموزه های زبان شناسی نظریه های خود دربارهٔ ترجمه را ارائه کردند. اغلب آثار منتشره در آن سال ها حول محور مفهوم تعادل ( equivalence ) بود که خود این امر هم تا حدی تحت تأثیر رویکرد زبان شناسی و پروژه های ترجمهٔ ماشینی بود که در دوران پس از جنگ جهانی دوم به جدیت پیگیری می شد. این شرایط در کنار دوره های تربیت مترجم که عمدتاً به برکت گروه های زبان شناسی و آموزش زبان شروع شده بود، این باور را ایجاد کرد که بررسی ترجمه و مطالعهٔ آن صرفاً فرایندی زبان شناختی است ولی نفی این باور تنها به چند سال زمان نیاز داشت.
wiki: مطالعات ترجمه