مصطفی عدل

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] سید مصطفی عدل ملقب منصورالسلطنه (۱۲۶۱ در محلهٔ انگج تبریز - ۱۳۲۹ در تهران) حقوق دان و سیاست مدار ایرانی بود. وی از اولین اساتید حقوق ایران بود که در پی ریزی دادگستری نوین ایران در دوران رضاشاه از جمله تدوین قانون تجارت و قانون مجازات عمومی نقش مهمی را ایفا کرده و دو بار وزیر فرهنگ و دو بار وزیر دادگستری (عدلیه) در دوره پهلوی اول بود و همین طور ریاست صدمین دوره اجلاسیه شورای جامعه ملل را نیز عهده دار شد.
مصطفی عدل معروف به منصورالسلطنه، فرزند حاج ابراهیم خلیل در سال ۱۲۶۱ (ه. ش) در تبریز تولد یافت. پدرش از سرشناسان و بزرگان تبریز بود که به شغل قضاوت اشتغال داشت. مصطفی عدل تحصیلات ابتدایی و مقدماتی خود را در تبریز و زیر نظر معلمین خصوصی به پایان رسانید و به علت استعداد و هوش ذاتی در مدت کوتاهی توانست زبان فارسی و ادبیات عرب را فرا گیرد. سپس در سن شانزده سالگی عازم مصر شد و دوره متوسطه را در آن جا گذرانید و از ادیبان عربی دان ایران محسوب می گردد. مصطفی عدل بعد از آن در پاریس و در رشته حقوق مدرک لیسانس گرفت.

پیشنهاد کاربران

سیدمصطفی عدل ملقب به منصورالسلطنه ( ۱۲۶۱ – ۲۱ تیر ۱۳۲۹ ) حقوقدان و سیاستمدار ایرانی بود. وی از نخستین استادان حقوق ایران بود که در پی ریزی دادگستری نوین ایران در دوران رضاشاه از جمله تدوین قانون تجارت و قانون مجازات عمومی نقش مهمی را ایفا کرده و دو بار وزیر فرهنگ و دو بار وزیر دادگستری ( عدلیه ) در دوره پهلوی اول بود، همچنین ریاست صدمین دوره اجلاسیه شورای جامعه ملل را نیز عهده دار شد. وی در دوران نخست وزیری ساعد سرپرستی وزارت کار را بر عهده داشت.
...
[مشاهده متن کامل]

پدر منصورالسلطنه عدل، حاج میرزا ابراهیم خلیل، مُلقّب به رُکن العداله به شغل قضاوت اشتغال داشت و مدتی ریاست دیوان خانه خراسان با او بود. پدربزرگش حاج سید حسین شنب غازانی از بزرگان تبریز بود. خانواده پدری عدل از تاجران و علما بودند و در بازار تبریز اشتغال داشتند. هنوزهم «تیمچه حاج سید حسین» و چند تیمچه دیگر از آثار این خانواده باقی است. مادر منصورالسلطنه دختر میرزا احمد مجتهد تبریزی و دایی او میرزا جواد آقا از علما و فقهای طراز اول آذربایجان بودند.
عدل تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در تبریز انجام داد و سپس عازم مصر شد و دوره متوسطه را در آنجا گذرانید. بعد در دانشگاه پاریس در رشته حقوق ثبت نام کرد و درجه لیسانس گرفت. در ۱۲۸۲ به ایران بازگشت و در وزارت امور خارجه استخدام شد.
عدل در وزارت عدلیه مراحل ترقی را پیمود و در امرداد ۱۲۸۹ که محمدحسین دبیرالملک به وزارت عدلیه منصوب شد به معاونت آن وزارتخانه رسید. در کودتای ۱۲۹۹ در کابینه صد روزه سید ضیاءالدین طباطبائی به کفالت وزارت عدلیه منصوب شد. در ۲۷ خرداد ۱۳۰۱ که مشارالسلطنه در کابینه قوام السلطنه وزیرعدلیه شد، منصورالسطنه را معاون خود کرد. با استعفای مشارالسلطنه، منصورالسلطنه کفیل وزارت عدلیه شد و سرپرستی این وزارتخانه را به عهده گرفت.
از جمله لوایحی که منصورالسلطنه در مقام کفیل وزارت عدلیه مجلس برد، لایحه ای بود که مدیران جرائد و ناشران کتب را ملزم می کرد پیش از چاپ هر نوشته ای مربوط به دین اسلام و مسائل مذهبی، آن نوشته به وزارت معارف برود تا ناظری که دو مجتهد جامع الشرایط تأییدش کرده باشند، آن نوشته را بررسی کند و اجازه نشر بدهد. این لایحه همچنین قانون جزای عرفی را لغو می کرد که مشیرالدوله چند سال قبل که مجلس تعطیل بود، وضع کرده و به اجرا درآورده بود. اما کمیسیون عدلیه مجلس، درخواست لغو این قانون را در صلاحیت دولت ندانست و آن را از لایحه حذف کرد.

مصطفی عدلمصطفی عدلمصطفی عدل
منابع• https://fa.wikipedia.org/wiki/مصطفی_عدل

بپرس