مصر باستان، هنر
مجسمه ابوالهول و هرم خفرع
هنر مصر باستان به سه دورۀ اصلی تقسیم می شود: پادشاهی های قدیم، میانه، و نوین، که از حدود ۳هزار سال پ م آغاز شد و ۲هزار سال ادامه یافت. در طول این مدت با وجود برخی تحولات سبْکی، استمرار درخورِ توجهی در هنر این سرزمین حفظ گردید، که بازتابی است از یک جامعۀ عمیقاً دینی و سنتّی. مجسمه ها و نقاشی ها، کلاً از ضابطه های سبْکی، و مقررات سخت و نمادهای دینیِ مبتنی بر اعتقاد به زندگی پس از مرگ، صور آرمانی مُردگان و خویشان و خدمتگزاران و متعلقّاتشان، تبعیّت می کنند. در دوران افول تدریجی قدرت مصر، شیوۀ هنری آن، محافظه کارانه و تابع دین باقی ماند؛ لیکن مهارت های فنی و تولیدات فراوان هنری همچنان افزایش یافت. بیشتر مجموعه های هنری مصر در موزۀ ملی قاهره، و موزۀ بریتانیا، لندن، نگهداری می شوند.دورۀ آغازین سلسلۀ پادشاهی، و قلمرو باستان(۲۹۲۰ تا ۲۱۳۴پ م). هنر این دوره در مجسمۀ یادمانیِ ابوالهول بزرگدر جیزه(ح ۲۵۳۰پ م) متجلّی گردیده است. این مجسمه، پیکر غول آسای شیری با سر انسان است که در صخره ای سنگی کنده کاری شده است؛ طول این مجسمه۵۶.۴ متر، و ارتفاع آن۱۹.۲ متر است، و از معبر هرم خِفرَعنگهبانی می کند. مجموعه ای غنی از اشیای دفن شده در کنار مردگان، از این دوران به دست آمده است، که جامه، زیورآلات، جواهر، سلاح، و مجسمه هایی از سنگ و فلزات قیمتی را دربر می گیرد. قواعد سبْکیِ خاصّی بر نقاشی مصر حاکم بوده است، همچون بازنمایی سر و ران ها و پاهای انسان از نیم رخ، و شانه ها و چشمان درشت شده از روبه رو. دیوارنگاره های غازهای مدوم(موزۀ ملی، قاهره) متعلق به حدود ۲۵۳۰پ م، صحنه های پرنشاط متنوعی از زندگی آن عصرند.
سلطنت میانه (سلطنت میانه) (۲۰۴۰ـ۱۶۴۰پ م). در این دوره مصر علیا و سفلی، تحت سلطۀ یک فرمانروا اتحاد یافت. مقبره های تراشیده شده از سنگ، تلاش در دست یابی به واقع گراییدر دیوارنگاره ها، و درکی عمیق تر در مجسمه سازی از تک چهره، همچون سردیس سِسوستریس سوم(موزۀ ملی، قاهره)، از دستاوردهای این دوره است. پیکره هایی که در ردایی پیچیده شده اند و فقط سر، دو دست، و دو پای آن ها از پوشش بیرون مانده، از دیگر نمونه های این دوره اند.
سلطنت نوین (سلطنت نوین) (۱۵۵۰ـ۱۰۷۰پ م). این دوره بازنمودی است از شیوه ای مهذّب تر در نقاشی، و ظرافت در جواهرسازی و اثاث خانه. در دورۀ طلایی سلسله پادشاهی هجدهم (۱۵۵۰ـ۱۰۷۰پ م) معابد کارنکو لوکسور، و هزارخَم مقابر در درّۀ شاهانبنا گردید. فرعون های آن دوران آخِناتونو تحوت عَنخ آمونشیوه ای افراطی را بنا نهادند؛ از آثار این دوره اند: کنده کاری های مخلوقات خداگونه؛ مجسمۀ آخِناتون؛ تابوتی از طلا برای جسد مومیایی شدۀ تحوت عَنخ آمون (ح ۱۳۵۲ـ۱۳۶۱پ م؛ موزۀ ملی، قاهره)؛ و سردیس ملکه نِفِرتیتی، همسر اخناتون (ح ۱۳۶۰پ م؛ موزۀ باستان شناسی فلورانس). مجسمه های یادمانی رامسس دوماز آثار قرن ۱۳پ م تاریخ گذاری، و در ابوسیمبل یافت شده اند.
مجسمه ابوالهول و هرم خفرع
هنر مصر باستان به سه دورۀ اصلی تقسیم می شود: پادشاهی های قدیم، میانه، و نوین، که از حدود ۳هزار سال پ م آغاز شد و ۲هزار سال ادامه یافت. در طول این مدت با وجود برخی تحولات سبْکی، استمرار درخورِ توجهی در هنر این سرزمین حفظ گردید، که بازتابی است از یک جامعۀ عمیقاً دینی و سنتّی. مجسمه ها و نقاشی ها، کلاً از ضابطه های سبْکی، و مقررات سخت و نمادهای دینیِ مبتنی بر اعتقاد به زندگی پس از مرگ، صور آرمانی مُردگان و خویشان و خدمتگزاران و متعلقّاتشان، تبعیّت می کنند. در دوران افول تدریجی قدرت مصر، شیوۀ هنری آن، محافظه کارانه و تابع دین باقی ماند؛ لیکن مهارت های فنی و تولیدات فراوان هنری همچنان افزایش یافت. بیشتر مجموعه های هنری مصر در موزۀ ملی قاهره، و موزۀ بریتانیا، لندن، نگهداری می شوند.دورۀ آغازین سلسلۀ پادشاهی، و قلمرو باستان(۲۹۲۰ تا ۲۱۳۴پ م). هنر این دوره در مجسمۀ یادمانیِ ابوالهول بزرگدر جیزه(ح ۲۵۳۰پ م) متجلّی گردیده است. این مجسمه، پیکر غول آسای شیری با سر انسان است که در صخره ای سنگی کنده کاری شده است؛ طول این مجسمه۵۶.۴ متر، و ارتفاع آن۱۹.۲ متر است، و از معبر هرم خِفرَعنگهبانی می کند. مجموعه ای غنی از اشیای دفن شده در کنار مردگان، از این دوران به دست آمده است، که جامه، زیورآلات، جواهر، سلاح، و مجسمه هایی از سنگ و فلزات قیمتی را دربر می گیرد. قواعد سبْکیِ خاصّی بر نقاشی مصر حاکم بوده است، همچون بازنمایی سر و ران ها و پاهای انسان از نیم رخ، و شانه ها و چشمان درشت شده از روبه رو. دیوارنگاره های غازهای مدوم(موزۀ ملی، قاهره) متعلق به حدود ۲۵۳۰پ م، صحنه های پرنشاط متنوعی از زندگی آن عصرند.
سلطنت میانه (سلطنت میانه) (۲۰۴۰ـ۱۶۴۰پ م). در این دوره مصر علیا و سفلی، تحت سلطۀ یک فرمانروا اتحاد یافت. مقبره های تراشیده شده از سنگ، تلاش در دست یابی به واقع گراییدر دیوارنگاره ها، و درکی عمیق تر در مجسمه سازی از تک چهره، همچون سردیس سِسوستریس سوم(موزۀ ملی، قاهره)، از دستاوردهای این دوره است. پیکره هایی که در ردایی پیچیده شده اند و فقط سر، دو دست، و دو پای آن ها از پوشش بیرون مانده، از دیگر نمونه های این دوره اند.
سلطنت نوین (سلطنت نوین) (۱۵۵۰ـ۱۰۷۰پ م). این دوره بازنمودی است از شیوه ای مهذّب تر در نقاشی، و ظرافت در جواهرسازی و اثاث خانه. در دورۀ طلایی سلسله پادشاهی هجدهم (۱۵۵۰ـ۱۰۷۰پ م) معابد کارنکو لوکسور، و هزارخَم مقابر در درّۀ شاهانبنا گردید. فرعون های آن دوران آخِناتونو تحوت عَنخ آمونشیوه ای افراطی را بنا نهادند؛ از آثار این دوره اند: کنده کاری های مخلوقات خداگونه؛ مجسمۀ آخِناتون؛ تابوتی از طلا برای جسد مومیایی شدۀ تحوت عَنخ آمون (ح ۱۳۵۲ـ۱۳۶۱پ م؛ موزۀ ملی، قاهره)؛ و سردیس ملکه نِفِرتیتی، همسر اخناتون (ح ۱۳۶۰پ م؛ موزۀ باستان شناسی فلورانس). مجسمه های یادمانی رامسس دوماز آثار قرن ۱۳پ م تاریخ گذاری، و در ابوسیمبل یافت شده اند.
wikijoo: مصر_باستان،_هنر