مصحف عثمان نام قرآنی است که بنا بر تاریخ نگاری اولیهٔ مسلمانان به دستور عثمان، خلیفهٔ سوم، ۱۹ سال پس از مرگ محمد، پیامبر اسلام، توسط گروهی جمع آوری شد و عثمان پنج نسخه از این قرآن رسمی را به شهرهای بزرگ مسلمان در آن دوران فرستاد و یکی را برای استفاده خودش در مدینه نگه داشت. بر اساس این روایات، گفته می شود قرآن فعلی بر اساس مصحف عثمان چاپ می شود. پذیرش مصحف موسوم به عثمان توسط همهٔ مسلمانان، حداقل تا قرن چهارم هجری زمان برده است. برخی صحابه، شیعیان و خوارج این نسخه را به عنوان آنچه به محمد «وحی» شده بود، نمی پذیرفتند. بیشترین انتقادات از جانب برخی از شیعیان مطرح می شد که اعتقاد داشتند در اثر تحریف قرآن، اشارات به علی بن ابی طالب و خاندان او از آن حذف شده است. در منابع شیعه تا قبل از تسلط عهد آل بویه و دیگر سلسله های شیعه در این عصر، صدها آیه مختلف که گفته شده پیش از تحریف قرآن توسط سه خلیفهٔ اول بخشی از آن بودند، به چشم می خورد. تا قرن چهارم مصحف های رقیب که تفاوت های شگرفی با نسخه رسمی داشتند، مثل «مصحف علی»، «مصحف عبدالله بن مسعود» و «مصحف ابی بن کعب» رایج بودند.
... [مشاهده متن کامل]
دانشوران از قرن نوزدهم میلادی به این سو، دربارهٔ روند شکل گیری قرآن تصویری بسیار پیچیده تر از آنچه روایت رسمی می گوید، به دست داده اند، از جمله اینکه نسخهٔ فعلی قرآن تا دورهٔ عبدالملک بن مروان اموی نهایی شده، لحن آن به لهجهٔ شامی نزدیک تر است، و اینکه دستگاه خلافت تا قبل از عصر عبدالملک اساساً منابع مادی کافی برای تحمیل یک نسخهٔ رسمی قرآن را در اختیار نداشته است.
در منابع اسلامی گفته شده در زمان حیات محمد، وی قرآن را بر مسلمانان می خواند. برخی آن را حفظ می کردند و برخی بر تکه های چرم، استخوان های شانه و دنده گوسفندان و شتران، چوب درخت خرما، سنگ های هموار و صیقلی و گاه کاغذ می نوشتند. در این زمینه باستان شناسان هیچ مدرکی نیافته اند که این روایت را تأیید کند. از آنجا که هنوز قرآن بر محمد وحی می شد و متن آن ناقص بود، امکان «کتاب ساختن» آن وجود نداشت. جمع قرآن در زمان محمد را اصطلاحاً «تألیف» گویند. سیوطی نویسنده کتاب الاتقان فی علوم القرآن می گوید: اجماع و روایات همه بر این دلالت دارند که ترتیب آیات توقیفی، مستند به تعیین محمد در ترتیب نزول است و گمانی در آن نیست و بسیاری از علماء دربارهٔ این موضوع اجماع نظر داشته و آن را در آثار خود آورده اند. در مقابل برخی از مفسران مانند طباطبایی نویسنده تفسیر المیزان معتقد اند ترتیب همه آیات و سوره ها در قرآن فعلی از سوی محمد تعیین نشده است و در مواردی که صحابه دلیلی بر فرمان محمد بر محل قرارگیری آیات و سوره ها نداشتند طبق نظر خود عمل می کردند.
... [مشاهده متن کامل]
دانشوران از قرن نوزدهم میلادی به این سو، دربارهٔ روند شکل گیری قرآن تصویری بسیار پیچیده تر از آنچه روایت رسمی می گوید، به دست داده اند، از جمله اینکه نسخهٔ فعلی قرآن تا دورهٔ عبدالملک بن مروان اموی نهایی شده، لحن آن به لهجهٔ شامی نزدیک تر است، و اینکه دستگاه خلافت تا قبل از عصر عبدالملک اساساً منابع مادی کافی برای تحمیل یک نسخهٔ رسمی قرآن را در اختیار نداشته است.
در منابع اسلامی گفته شده در زمان حیات محمد، وی قرآن را بر مسلمانان می خواند. برخی آن را حفظ می کردند و برخی بر تکه های چرم، استخوان های شانه و دنده گوسفندان و شتران، چوب درخت خرما، سنگ های هموار و صیقلی و گاه کاغذ می نوشتند. در این زمینه باستان شناسان هیچ مدرکی نیافته اند که این روایت را تأیید کند. از آنجا که هنوز قرآن بر محمد وحی می شد و متن آن ناقص بود، امکان «کتاب ساختن» آن وجود نداشت. جمع قرآن در زمان محمد را اصطلاحاً «تألیف» گویند. سیوطی نویسنده کتاب الاتقان فی علوم القرآن می گوید: اجماع و روایات همه بر این دلالت دارند که ترتیب آیات توقیفی، مستند به تعیین محمد در ترتیب نزول است و گمانی در آن نیست و بسیاری از علماء دربارهٔ این موضوع اجماع نظر داشته و آن را در آثار خود آورده اند. در مقابل برخی از مفسران مانند طباطبایی نویسنده تفسیر المیزان معتقد اند ترتیب همه آیات و سوره ها در قرآن فعلی از سوی محمد تعیین نشده است و در مواردی که صحابه دلیلی بر فرمان محمد بر محل قرارگیری آیات و سوره ها نداشتند طبق نظر خود عمل می کردند.
