[ویکی فقه] مولف:سید علی موسوی بهبهانی
این کتاب که نخستین و مشهورترین اثر وی می باشد، درباره ۴۰ آیه درباره شایستگی ائمه طاهرین ـ علیهم السلام ـ برای زمامداری جامعه اسلامی و نقل چهل حدیث در تفسیر آن ها از طریق شیعه و سنی است. این کتاب تاکنون دو بار به فارسی ترجمه شده است. سید محمد رضا شفیعی دزفولی آن را با نام «مفتاح العنایه فی ترجمه مصباح الهدایه» و علی دوانی با نام «فروغ هدایت» ترجمه کرده است.
منبع
سایت اندیشه قم
...
این کتاب که نخستین و مشهورترین اثر وی می باشد، درباره ۴۰ آیه درباره شایستگی ائمه طاهرین ـ علیهم السلام ـ برای زمامداری جامعه اسلامی و نقل چهل حدیث در تفسیر آن ها از طریق شیعه و سنی است. این کتاب تاکنون دو بار به فارسی ترجمه شده است. سید محمد رضا شفیعی دزفولی آن را با نام «مفتاح العنایه فی ترجمه مصباح الهدایه» و علی دوانی با نام «فروغ هدایت» ترجمه کرده است.
منبع
سایت اندیشه قم
...
wikifeqh: مصباح_الهدایه
[ویکی نور] مصباح الهدایة فی إثبات الولایة با نام کامل مصباح الهدایة فی إثبات الولایة، تحقیق علمی دقیق فی إثبات الولایة و الإمامة مما تضافرت علیه الآیات و الروایات، نوشته سید علی موسوی بهبهانی ، کتابی است به زبان عربی و با موضوع ولایت و امامت که در سال 1364ق نویسنده نگارش آن را به پایان رسانده است.
این کتاب زیر نظر رضا استادی مورد تحقیق قرار گرفته و منتشر شده است.
کتاب دارای مقدمه محقق، مقدمه مؤلف، محتوای مطالب ضمن چهل حدیث، خاتمه، فهارس آیات و فهرست مطالب و احادیث است.
نویسنده در این اثر از پنجاه منبع از فریقین بهره برده است که مهم ترین آن ها عبارت اند از: وسائل الشیعة، کافی کلینی، ینابیع المودة قندوزی، مناقب ابن مغازلی، معانی الأخبار و ثواب الأعمال صدوق، مناقب آل أبی طالب ابن شهرآشوب، کشاف زمخشری، مجمع البیان طبرسی، تفسیر عیاشی، تفسیر فرات کوفی، تفسیر کبیر فخر رازی، صحیح بخاری ، الغدیر علامه امینی ، شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، أمالی صدوق ، أمالی طوسی ، أمالی مفید و ... .
محقق در مقدمه ، درباره مؤلف و کتاب می نویسد. در بخش معرفی کتاب ابتدا به کلمات برخی علما مانند سید صدرالدین صدر، سید مرتضی حکمی، شیخ محمدعلی کاظمی و دیگران در اهمیت و کیفیت کتاب استدلال می کند. ازنظر وی، اگر با استناد به آیات محکم و روایات متقن بتوانیم امامت و خلافت اهل بیت(ع) را اثبات کنیم دیگر نیازی به برخی از دلایل کلامی مانند استناد به افضلیت امام(ع) از طریق شجاعت و علم و عصمت و ... نخواهیم داشت. بر همین اساس نویسنده مصباح الهدایة، چنین کاری را کرده است. رضا استادی این کتاب را از عنایات امام حسین(ع) می داند و تدریس آن در حوزه های علمیه شیعه و سنی را پیشنهاد می کند. وی همچنین متذکر این نکته می شود که تحقیق ضبط بعض اسامی راویان روایات این کتاب نیاز به مراجعه و دقت کامل دارد (زیرا احتمال تصحیف در بسیاری از آنان وجود دارد) ولی ما دراین باره به مصادری که در ذیل صفحات کتاب به آن ها اشاره کرده ایم اعتماد کردیم و به کتاب های رجالی مراجعه نکرده ایم
نویسنده در این اثر به شرح چهل آیه درباره ولایت امیرالمؤمنین(ع) و امامت می پردازد. وی برای این کار به چهل حدیث تمسک می جوید. اولین آیه «وَیَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ کَفَی بِاللَّـهِ شَهِیدًا بَیْنِی وَبَیْنَکُمْ وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْکِتَابِ» (رعد: 43)؛ «و کسانی که کافر شدند می گویند: «تو فرستاده نیستی.» بگو: کافی است خدا و آن کس که نزد او علم کتاب است، میان من و شما گواه باشد» است. محور این آیه، شرح من عنده علم الکتاب است. در روایات «من عنده علم الکتاب» همان امیرالمؤمنین(ع) و اولاد ایشان است. نویسنده معتقد است اضافه علم به کتاب دلالت بر استغراق دارد یعنی حضرتش(ع) بر تمام علم کتاب احاطه دارد. او معنی علم الکتاب را هم دراین باره شرح می دهد و منظور از آن را علم به ظاهر و باطن کتاب و تأویل و تنزیل و اسرار نهفته در آن و ... می داند که صرفاً موهبتی است از جانب خدا به امامان(ع) و قابل اکتساب نیست. نویسنده با بیان مکی بودن این آیه و اسلام آوردن عبدالله بن سلام در مدینه پس از هجرت، نزول این آیه درباره وی را رد می کند. وی همچنین متذکر می شود نزول آیه در شأن امیرالمؤمنین(ع) منافاتی با استفاده از آن درباره دیگر امامان(ع) ندارد زیرا چنین استعمالی از باب استعمال در اولین و افضل مصادیق این مورد است
این کتاب زیر نظر رضا استادی مورد تحقیق قرار گرفته و منتشر شده است.
کتاب دارای مقدمه محقق، مقدمه مؤلف، محتوای مطالب ضمن چهل حدیث، خاتمه، فهارس آیات و فهرست مطالب و احادیث است.
نویسنده در این اثر از پنجاه منبع از فریقین بهره برده است که مهم ترین آن ها عبارت اند از: وسائل الشیعة، کافی کلینی، ینابیع المودة قندوزی، مناقب ابن مغازلی، معانی الأخبار و ثواب الأعمال صدوق، مناقب آل أبی طالب ابن شهرآشوب، کشاف زمخشری، مجمع البیان طبرسی، تفسیر عیاشی، تفسیر فرات کوفی، تفسیر کبیر فخر رازی، صحیح بخاری ، الغدیر علامه امینی ، شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، أمالی صدوق ، أمالی طوسی ، أمالی مفید و ... .
محقق در مقدمه ، درباره مؤلف و کتاب می نویسد. در بخش معرفی کتاب ابتدا به کلمات برخی علما مانند سید صدرالدین صدر، سید مرتضی حکمی، شیخ محمدعلی کاظمی و دیگران در اهمیت و کیفیت کتاب استدلال می کند. ازنظر وی، اگر با استناد به آیات محکم و روایات متقن بتوانیم امامت و خلافت اهل بیت(ع) را اثبات کنیم دیگر نیازی به برخی از دلایل کلامی مانند استناد به افضلیت امام(ع) از طریق شجاعت و علم و عصمت و ... نخواهیم داشت. بر همین اساس نویسنده مصباح الهدایة، چنین کاری را کرده است. رضا استادی این کتاب را از عنایات امام حسین(ع) می داند و تدریس آن در حوزه های علمیه شیعه و سنی را پیشنهاد می کند. وی همچنین متذکر این نکته می شود که تحقیق ضبط بعض اسامی راویان روایات این کتاب نیاز به مراجعه و دقت کامل دارد (زیرا احتمال تصحیف در بسیاری از آنان وجود دارد) ولی ما دراین باره به مصادری که در ذیل صفحات کتاب به آن ها اشاره کرده ایم اعتماد کردیم و به کتاب های رجالی مراجعه نکرده ایم
نویسنده در این اثر به شرح چهل آیه درباره ولایت امیرالمؤمنین(ع) و امامت می پردازد. وی برای این کار به چهل حدیث تمسک می جوید. اولین آیه «وَیَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ کَفَی بِاللَّـهِ شَهِیدًا بَیْنِی وَبَیْنَکُمْ وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْکِتَابِ» (رعد: 43)؛ «و کسانی که کافر شدند می گویند: «تو فرستاده نیستی.» بگو: کافی است خدا و آن کس که نزد او علم کتاب است، میان من و شما گواه باشد» است. محور این آیه، شرح من عنده علم الکتاب است. در روایات «من عنده علم الکتاب» همان امیرالمؤمنین(ع) و اولاد ایشان است. نویسنده معتقد است اضافه علم به کتاب دلالت بر استغراق دارد یعنی حضرتش(ع) بر تمام علم کتاب احاطه دارد. او معنی علم الکتاب را هم دراین باره شرح می دهد و منظور از آن را علم به ظاهر و باطن کتاب و تأویل و تنزیل و اسرار نهفته در آن و ... می داند که صرفاً موهبتی است از جانب خدا به امامان(ع) و قابل اکتساب نیست. نویسنده با بیان مکی بودن این آیه و اسلام آوردن عبدالله بن سلام در مدینه پس از هجرت، نزول این آیه درباره وی را رد می کند. وی همچنین متذکر می شود نزول آیه در شأن امیرالمؤمنین(ع) منافاتی با استفاده از آن درباره دیگر امامان(ع) ندارد زیرا چنین استعمالی از باب استعمال در اولین و افضل مصادیق این مورد است
wikinoor: مصباح_الهدایة_فی_إثبات_الولایة