مصاحب غلام حسین

مُصاحِب، غلام حسین (تهران ۱۲۸۹ـ ۱۳۵۸ش)
مُصاحِب، غلام حسین
ریاضـــی دان، پژوهشگر و دانشنامه نویس ایرانی. در دورۀ دوم متوسطه از سوی وزیر معارف وقت (تدیّن) شاگرد اول ایران معرفی شد و مدال درجۀ اول علمی گرفت. از آبان ۱۳۰۹ش، مجلۀ ریاضیات عالی و مقدماتی را منتشر کرد که بیش از شش ماه دوام نیافت. تحصیلات عالیۀ خود را در دارالمعلمین عالی انجام داد. در علوم معقول و منقول و علوم عربی تبحّر داشت، چنان که از سوی مرجع شیعیان به درجۀ اجتهاد نایل شد. تحصیلات خود را در فرانسه و انگلیس دنبال کرد و در ۱۳۲۷ش موفق به اخذ درجۀ دکترا در ریاضیات از دانشگاه_کیمبریج شد. از ۱۳۰۶ش به خدمت وزارت معارف درآمد و در مشاغل رئیس کل تعلیمات عالیه، مدیرکل فنی و معاون فنی وزارتخانه انجام وظیفه کرد. نخستین کسی بود که منطق صورت به معنی جدید، یعنی منطق ریاضی را وارد فضای فکری ایران کرد. از دیگر کارهای اساسی او تأسیس مؤسسۀ ریاضیات در دانشگاه_تربیت_معلم در ۱۳۴۴ش بود که به منظور تربیت مدرّسان مجرّب و آشنایی آنان با ریاضیات جدید و نیز تحقیق در ریاضیات انجام یافت. این مؤسسه از ۱۳۸۰ش به مؤسسۀ تحقیقات دکتر مصاحب تغییر نام یافت. اثر مهم و ماندگار او دایرة المعارف فارسی است که با سرپرستی و اهتمام وی و با همکاری عدۀ زیادی از دانشمندان رشته های گوناگون تدوین شده است. جلد اول آن در ۱۳۴۵ش منتشر شد و در همان سال اثر ممتاز سال شناخته شد. وی در این اثر، ابداع کنندۀ حروف ایرانیک (خوابیده) در زبان فارسی، معادل حروف ایتالیک در زبان لاتین است. دیگر اثر مهم او جبر و مقابلۀ خیام (۱۳۳۹ش) است که در آن برای نخستین بار مقام علمی خیام در ریاضیات به طور مستقل به زبان فارسی شناسانده شده است. مدخل آنالیز ریاضیاو اثر ممتاز سال شناخته شد و به چاپ های متعدد رسید. از دیگر آثار اوست: مدخل منطق صورت؛ تئوری مقدماتی اعداد؛ فرهنگ اصطلاحات جغرافیایی(۱۳۳۸ش).شمس الملوک مصاحب (استاد و مدرس زبان و ادبیات فارسی) خواهرش بوده است.