مُشک عالم، ملا دین محمد (۱۲۰۴ـ۱۳۰۳ق)
(معروف به محمد مشکین) برجسته ترین رهبر سیاسی روحانی افغانستان. از نسب وی اطلاعی در دست نیست. تحصیلاتش را در کاکَر، لَغمان و پیشاور نزد استادان مجرب به پایان برد. لقب «مُشک عالم» را نیز یکی از استادانش به عنوان امتیازی افتخاری به او داد. سپس به حاجی تاج محمد که با کفار «پوشاگر» می جنگید پیوست و پس از شهادت وی، مدرسۀ علوم دینی تأسیس کرد که با اقبال بسیار روبه رو شد. دین محمد و پسرش از امیرشیرعلی، پادشاه افغانستان (۱۲۸۰ـ۱۲۹۶ق)، مقرری دریافت می داشتند. در ۱۲۹۶ق/۱۸۷۹ به دنبال دومین لشکرکشی انگلیس به افغانستان او در غزنه اعلان جهاد داد و به سوی کابل حرکت کرد. با وجود کهنسالی، در جریان قیام مردم کابل محرک اصلی به شمار می رفت. پس از پیروزی قوای مردمی بر نیروهای انگلیسی، انگلستان، امیر دست نشاندۀ خود عبدالرحمن خان را با ترفند و دسیسه به قدرت رساند و مشک عالم نیز به جهت بی اطلاعی از موضوع با امیر تفاهم کرد، اما با آشکارشدن ماهیت امیر، دین محمد آشوب هایی را بر ضد او برانگیخت. عبدالرحمن خان نیز سعی داشت تا از یک سو با دلجویی ظاهری از وی و از سوی دیگر با تبلیغات مخالف علیه او، دین محمد را تضعیف نماید و مطیع خود سازد، اما مشک عالم با عکس العمل شدید در مقابل اقدامات مزورانه شاه و تلاش وی در نابودی رهبران جهادی ایستاد و همچنان موجب ناآرامی هایی در مناطق مختلف گردید.
(معروف به محمد مشکین) برجسته ترین رهبر سیاسی روحانی افغانستان. از نسب وی اطلاعی در دست نیست. تحصیلاتش را در کاکَر، لَغمان و پیشاور نزد استادان مجرب به پایان برد. لقب «مُشک عالم» را نیز یکی از استادانش به عنوان امتیازی افتخاری به او داد. سپس به حاجی تاج محمد که با کفار «پوشاگر» می جنگید پیوست و پس از شهادت وی، مدرسۀ علوم دینی تأسیس کرد که با اقبال بسیار روبه رو شد. دین محمد و پسرش از امیرشیرعلی، پادشاه افغانستان (۱۲۸۰ـ۱۲۹۶ق)، مقرری دریافت می داشتند. در ۱۲۹۶ق/۱۸۷۹ به دنبال دومین لشکرکشی انگلیس به افغانستان او در غزنه اعلان جهاد داد و به سوی کابل حرکت کرد. با وجود کهنسالی، در جریان قیام مردم کابل محرک اصلی به شمار می رفت. پس از پیروزی قوای مردمی بر نیروهای انگلیسی، انگلستان، امیر دست نشاندۀ خود عبدالرحمن خان را با ترفند و دسیسه به قدرت رساند و مشک عالم نیز به جهت بی اطلاعی از موضوع با امیر تفاهم کرد، اما با آشکارشدن ماهیت امیر، دین محمد آشوب هایی را بر ضد او برانگیخت. عبدالرحمن خان نیز سعی داشت تا از یک سو با دلجویی ظاهری از وی و از سوی دیگر با تبلیغات مخالف علیه او، دین محمد را تضعیف نماید و مطیع خود سازد، اما مشک عالم با عکس العمل شدید در مقابل اقدامات مزورانه شاه و تلاش وی در نابودی رهبران جهادی ایستاد و همچنان موجب ناآرامی هایی در مناطق مختلف گردید.
wikijoo: مشک_عالم،_ملا_دین_محمد_(۱۲۰۴ـ۱۳۰۳ق)