مؤسسهٔ مشرق الاذکار ( به معنای محلّ برخاستن ذکر الهی ) یکی از مفاهیم محوری در حیات جامعهٔ بهائی و پیوند دهنده نیایش و خدمت است. بهاءالله بنیانگذار دین بهائی، در کتاب اقدس از پیروانش خواسته است که در هر شهری بناهایی به بهترین صورت ممکن به نام خداوند بسازند تا در آن به ذکر پروردگار بپردازند. ... [مشاهده متن کامل]
مشرق الأذکار متشکّل از ساختمان مرکزی به عنوان محلّی برای دعا و مناجات و تعدادی مؤسسهٔ وابسته است که هدفشان فراهم آوردن امکانات آموزشی، بهداشتی و سایر خدمات در راستای پیشرفت اجتماعی و اقتصادی جامعه است. جنبه خیلی مهم زندگی انسان خدمت است. یعنی دعایی که آدم می خوند باید منجر به خدمت شود. دعا باید منجر به یک کاری یا عملی شود که خیرش به دیگران برسد. عبدالبهاء مبیّن آثار دین بهائی در مورد مشرق الاذکار چنین می گوید: مشرق الاذکار مغناطیس تأیید پروردگار است، مشرق الاذکار اساس عظیم حضرت آمرزگار است. مشرق الاذکار رکن رکین آئین کردگار، مشرق الاذکار تأسیسش سبب اعلاء کلمةالله، مشرق الاذکار تهلیل و تسبیحش مفرح قلوب هر نیکوکار، مشرق الاذکار نفحات قدسش روح بخش کل ابرار، مشرق الاذکار نسیم جان پرورش حیات بخش عموم احرار… تعدادی از این اماکن در ایران در طول زمان به دستور حکومت مرکزی ایران تخریب شده است مشرق الاذکار متشکل از یک بنای مرکزی به عنوان محلی برای دعا و مناجات و تعدادی مؤسسات وابسته ( ملحقات ) است. اگر چه مشرق الاذکار مرکز نیایش در یک منطقه جغرافیایی به شمار می رود، ولی هدف از تأسیس آن تنها فراهم آوردن محلی برای عبادت نیست. از دهلی نو در هند تا کامپالا در اوگاندا، از فرانکفورت آلمان تا سیدنی استرالیا، از شیکاگو در آمریکا تا پاناما در آمریکای مرکزی، از آپیا در اقیانوس آرام تا آخرین معبد قاره ای بهائی در سانتیگو شیلی، همگی مکان هایی هستند که مردم با هر پیشینه ای برای دعا در آن جمع می شوند. مشرق الاذکار بهائی نماد وحدت ادیان است و درهای آن به روی همه انسان ها با هر پیشینه، باور، نژاد، جنسیت، و طبقه اجتماعی باز است. یکی از مهم ترین رسالت های آن القای این مطلب است که همه انسان ها برابرند و از حقوقی برابر برخوردارند. هر معبد بهائی طرحی مخصوص به خود دارد، امّا از لحاظ معماری همه آنها از اصولی کلّی پیروی می کنند که به طرح آنها وحدت می بخشد. کلیهٔ مشرق الاذکارهای بهائی باید نُه وجه داشته باشند. اگر چه همه مشرق الاذکارهایی که تا به حال ساخته شده اند یک گنبد مرکزی دارند، داشتن گنبد شرط واجب در ساختمان مشرق الاذکار نیست. هر یک از مشرق الاذکارهای ساخته شده، به لحاظ شکل ظاهری و طراحی، نوع مواد و مصالح به کار رفته در ساختمان و محوطه سازی محیط اطراف با یکدیگر متفاوتند زیرا در طراحی آنها کم و بیش از فرهنگ بومی، اجتماعی و سایر عوامل محیطی و جغرافیایی محل احداث ساختمان الهام گرفته شده است. برای مثال در طراحی مشرق الاذکار شبه قاره هند از گل نیلوفر آبی الهام گرفته شده است. این گل در هندوستان نشانه پاکی و روحانیتی است که همواره با عبادت و دیانت توأم بوده است.