مشتلق

معنی: خبر خوش، بشارت، شادی، خوشی
ساخت: �مژ� � - دگانی�
مژ: شادی، خوشی، خبر خوش
- دگانی: پسوند نسبت یا حالت جمع در فارسی میانه
منابع:
MacKenzie, D. N. , A Concise Pahlavi Dictionary, 1971
Windfuhr, G. , Persian Grammar, 1979
> نتیجه: این واژه مستقیماً از فارسی میانه وارد فارسی نو شده و هیچ ربطی به ترکی ندارد.
- - -
2️⃣ ریشه اوستایی
واژه مرتبط: māz / muzda -
معنی: شادی، خوشی، �آگاهی خوش�
نقش: پایهٔ واژه های فارسی میانه مانند �مژدگانی�
منابع:
Darmesteter, J. , Zend Avesta Part I, 1892
Bartholomae, C. , Altiranisches W�rterbuch, 1913–1925
Hinz, W. , The Ancient Iranian Language and its Literature, 1975
> تحلیل: �مژ� از اوستایی آمده، نه از ترکی.
- - -
3️⃣ فارسی میانه ( پهلوی )
واژه مرتبط: mōž / muž
معنی: خوشی، بشارت، شادی
ساخت ترکیبی: mōž - gān → mōžgān → �مژدگانی�
منابع:
MacKenzie, D. N. , A Concise Pahlavi Dictionary, 1971
Henning, W. B. , The Ancient Language of Persia, 1938
> توضیح: پسوند � - گانی� برای حالت اسمی و جمع است و ترکی نیست.
- - -
4️⃣ ارتباط معنایی با سانسکریت
واژه نزدیک: mud ( شادمانی ) ، mukti ( رهایی، خوشحالی )
توضیح: هم ریشهٔ هندواروپایی و معنایی است، نه مستقیم از سانسکریت.
منابع:
Monier - Williams, A Sanskrit - English Dictionary, 1899
Kuiper, F. B. J. , The Indo - Iranian Languages, 1962
> نتیجه: شباهت معنایی است، ریشهٔ ترکی ندارد.
- - -
5️⃣ نقد ادعای جعلی ترکی بودن
ادعای دهخدا و فرهنگ های عامیانه مبنی بر اینکه �مشتلق� از ترکی آمده و مشت = مژده لق = بها است، قابل قبول نیست:
1. ریشه شناسی دقیق تاریخی: مژدگانی ← mōžgān ( پهلوی ) ← māz/muz ( اوستایی )
2. پسوند - لق یا - لیق: هیچ گاه در فارسی میانه یا اوستایی برای ساخت �مژدگانی� وجود نداشته است.
3. شواهد مکتوب: همه منابع زبان شناسی معتبر و لغت نامه های علمی فارسی ( MacKenzie, Hinz, Bartholomae ) واژه را فارسی و اوستایی می دانند، نه ترکی.
4. جمع بندی: �مشتلق� صرفاً یک وام واژه ی فارسی از مژدگانی است که در ادبیات فارسی به شکل کهن و امروزی به کار رفته و هیچ سندی از ترکی بودن آن وجود ندارد.
- - -

معنی: خبر خوش، بشارت، شادی، خوشی.
ساخت: �مژ� � - دگانی� ( پسوندی برای نسبت یا حالت جمع ) .
توضیح: این واژه در فارسی نو مستقیماً از فارسی میانه ( پهلوی ) آمده است.
منابع کتابی:
MacKenzie, D. N. , A Concise Pahlavi Dictionary, 1971
Windfuhr, G. , Persian Grammar, 1979
- - -
2. اوستایی
واژه مرتبط: māz / mazda -
معنی: شادی، خوشی، گاهی به معنای �آگاهی خوش�.
توضیح: این واژه در اوستایی پایه ای برای واژه های فارسی میانه با معنای �خبر خوش� و �خوشی� شده است.
منابع کتابی:
Darmesteter, J. , Zend Avesta Part I: The Vendidad, 1892
Bartholomae, C. , Altiranisches W�rterbuch, 1913–1925
Hinz, W. , The Ancient Iranian Language and its Literature, 1975
- - -
3. پهلوی ( فارسی میانه )
واژه مرتبط: mōž / muž
معنی: خوشی، بشارت، شادی
ساخت ترکیبی: mōž - gān → mōžgān → �مژدگانی�
توضیح: پسوند � - گانی� نقش اسمی و وصفی دارد و برای بیان نسبت یا حالت جمع استفاده می شود.
منابع کتابی:
MacKenzie, D. N. , A Concise Pahlavi Dictionary, 1971
Widengren, G. , Die Religion Irans, 1971
Henning, W. B. , The Ancient Language of Persia, 1938
- - -
4. سانسکریت
واژه مرتبط: mud
معنی: شادی، خوش بودن، شادمانی
هم ریشه های نزدیک معنایی: mukta ( آزاد، رها ) ، mukti ( رهایی، خوشحالی )
توضیح: این واژه از نظر معنایی نزدیک است ولی ریشه ی مستقیم فارسی نمی باشد؛ بیشتر یک هم ریشه ی هندواروپایی است.
منابع کتابی:
Monier - Williams, M. , A Sanskrit - English Dictionary, 1899
Macdonell, A. A. , A Vedic Grammar for Students, 1910
Kuiper, F. B. J. , The Indo - Iranian Languages, 1962
- - -
5. تحلیل ساختاری
مژدگانی ← mōžgān ( پهلوی ) ← māz/muz ( اوستایی ) ← مشابه معنایی با mud ( سانسکریت )
مژ = خبر خوش، شادی
- دگانی = پسوند نسبت/جمع
> نتیجه: ریشه ی اصلی واژه �مژ� از اوستایی māz/muz گرفته شده و پسوند � - دگانی� از پهلوی وارد فارسی نو شده است. ارتباط با سانسکریت بیشتر هم ریشه ای و معنایی است تا مستقیم.
- - -

ببین پسوند لوق در خیلی کلمات وجود داره البته با توجه به وزن و ریخت کلمه ممکنه تغییر کنه به کلمات زیر دقت کنید
اوباشدانلیق= سحری
قوهوم لوق یا قوهوم لوخ=فامیلی
شوخوملوخ یا شوخوملیخ یا شوخوملیق= زمینی که شخم زده شده
قوروخ لوق= بیشتر برای مراتع بکار میره که یک نفر قرقش کرده. قرق فکر میکمم فارسیش میشه کنتارات
البته این کلمه فارسی نیست
باسمالیخ یا باسمالوخ یا باسمالوق= تقریبا معنی فارسیش میشه لجن زار
باتلاق هم از جمله ی این کلماته که اینجا با توجه به وزن کلمه لوق نمیشه گفت و باید بات لاق گفته بشه
یا باسلوق که اسم شیرینی هست

اما واژه یابی مشتلق = مژده لق
مژده را که گفتیم اما لق یا لاق یا لاک یا لاخ همان پسوند مکان است که در سنگلاخ ( جای و مکان سنگ ) باتلاق ( جای فرورفتن ( به باتلاق بنگر شود ) و از همه ساده تر لاک را در لاک پشت داریم که به چم مکان پشت است ( جانوری که مکانش را در پشتش دارد . همچنین واژه لاک که در لاتین به آن لُک ( loc ) میگویند یک پسوند آریایی ست که در هر دو زبان موجود می باشد و مشتلق یا مژدهلُک پیوندی به ترکزبانان ندارد.
مژدهلُک = جای مژده ( نگر جای مژده گرفتن است = انعام )