مشاکلت

[ویکی فقه] مشاکلت، ذکر شیء به لفظ غیر مقرر آن، به سبب مجاورت و به قصد یکنواخت گویی را می گویند.
«مشاکله» (هم شگل گویی) از صنایع بدیعی و ادبی به کار رفته در قرآن است. این صنعت در همه زبان های طبیعی بشری کاربرد دارد؛ به طور مثال اگر کسی از شما بپرسد «کجای شما درد می کند؟» و شما در پاسخ او بگویید «من فقط جیبم و کیفم درد می کند» مرادتان این است که مشکل یا بیماری جسمی ندارید؛ ولی مشکل و ضعف مالی دارید. به کار بردن درد طبق کاربرد اولیه آن درباره جیب و کیف، یکنواخت گویی یا مشاکله است. برخی از صاحبنظران، مشاکله را چنین تعریف کرده اند: ذکر شیء به لفظی غیر از لفظ مقرر برای آن، به سبب مجاورت آن لفظ.کند گر بر تو ظلم از کین بد اندیش {تو هم آن ظلم کن بر وی میندیشظلم در مصرع دوم به معنای جزا و پاداش عمل بد است که به مناسبت مجاورت با ظلم اول، به این لفظ تعبیر شده است.
مثال های مشاکله در قرآن
۱. (تعلم ما فی نفسی ولا اعلم ما فی نفسک). در این آیه، حضرت عیسی علیه السّلام به خداوند می گوید تو می دانی در نفس من چیست؛ ولی من نمی دانم در نفس تو چیست. خداوند دارای نفس ، دل ، ذهن ، ضمیر و مانند آن ها نیست؛ ولی چون ابتدا از آن سخن گفته شده، در ادامه هم از آن سخن گفته است.این شیوه و صنعت که از محسنات معنویه است و در قرآن فراوان یافت می شود - از جمله درباره استهزا ، مکر ، نسیان و خدعه که به خدا نسبت داده می شود - همه از باب مشاکله است.۲. (انما نحن مستهزؤون الله یستهزیء بهم…). ۳. (نسوا الله فنسیهم). ۴. (ومکروا ومکر الله). ۵. (فمن اعتدی علیکم فاعتدوا علیه). ۶. (وجزاء سیئة سیئة مثلها).