مسیحیت سلتی

مسیحیت سلتیک یا سلتی ( الگو:کورنی؛ ( به ولزی: Cristnogaeth ) ؛ ( به گیلیک اسکاتلندی: Crìosdaidheachd ) ؛ مانکن: Credjue Creestee / Creestiaght؛ ( به ایرلندی: Críostaíocht / Críostúlacht ) ؛ برتون: Kristeniezh ) به اجزایی رایج یا مشترکی از مسیحیت در سراسر جهان سلتیک زبان در سده های نخستین میانه گفته می شود. مسیحیت سلتی چه بسا به مصداق های متفاوتی داشته باشد یا دست به رویه های متفاوتی از ویژگی ها اشاره کند. بعضی از نویسندگان از این اصطلاح نهادی مشخص اراده می کنند، که سلت ها را هم بسته و از کلیسایی رومی جدا می کند، در حالی که برخی دیگر آن را تنها گردایه ای از اعمال متمایز طبقه بندی می کنند، که در آن مناطق روان و رایج بوده است. پژوهشگران دیگری این نگاه را رد می کنند، هرچند می پذیرند، که در کلیساهای ایرلند و انگلستان سنت هایی روا بود، که در باقی جهان مسیحی دیده نمی شد.
این سنت های متفاوت عبارت اند از: راه و روشی ویژه برای تعیین عید پاک، سبکی در سر تراشیدن راهبان، راژمانی یگانه از ادعا و محبوبیت رفتن به «تبعید برای مسیح». افزون بر این ها سنت ها یا آیین های دیگری نیز در مناطق خاصی از انگلستان و ایرلند رایج بوده اند، که به نظر نمی رسد، چندان فراگیرشده می بودند. این اصطلاح به طور معمول سنت های منطقه یی حکایت دارد تا تفاوت های کلامی و الاهیاتی.
بسیاری از مورخان اصطلاح «کلیسای سلتیک» را صحیح نمی دانند و زیرا چنین اصطلاحی نهادی یکپارچه و بازشناختنی و جدا از جریان اصلی مسیحیت در اروپا را در ذهن ترسیم می کند. آنان اصطلاح «مسیحیت جزیره ای» را برمی گزینند؛ چراکه چنان که پاتریک ورمالد نگیخته است، «یکی از پنداشت های نادرست رایج این است، که کلیسایی رومی بوده، که کلیسای سلتی مخالف محلی یا ملی اش بوده است. » اصطلاح «ایروسکاتی»[ یادداشت ۱] که بیشتر با کارهای مورخ آلمانی، لوتس فون پادبرگ، رایج شد، بیشتر برای همین به کار می رود، که دوگانه مسیحیت ایرلندی - اسکاتلندی و مسحیت رومی را بینگاراند. در برابر می توان سرزمین های سلتیک زبان را بخشی از مسیحیت کاتولیک دانست، که گوناگونی منطقه ییِ پیدا و چشم گیری در زبان و ساختار ش داشتند. هرچند احترام عمومی به مقام پاپ در سرزمین های سلتیک زبان چندان کم تر نبود.
با این همه سنت ها و آیین هایی جدا هم در ایرلند و هم در انگلستان، به ویژه در سده های ششم و هفتم، بسط یافت و گسترده شد، که شاید برخی از اجزای ش را قدیس پاتریک رومی - بریتانی به ایرلند آورده باشد و برخی دیگر نیز با تبلیغات مذهبی قدیس کولومبا از ایرلند به انگلستان راه یافته باشند. با این حال، تاریخ کلیساهای ایرلندی، ولزی، اسکاتلندی، بریتون، کورنی و مانکس پس از سده هشتم ( میلادی ) به طور چشمگیری متفاوت شد. علاقه به این موضوع باعث شده است، که جنبش های «احیای مسیحیت سلتی» پدید آیند، که برداشت هایی عوامانه از سلت ها و اعمال دینی شان را شکل داده است. مهم ترین شان سلتومنیا است.