[ویکی نور] ابوالحسن علی بن حسین بن علی بن عبداللّه هذلی در سال 287 ه. 900/ م. در بغداد به دنیا آمد و در همانجا نیز رشد و نمو کرد. او از نوادگان عبداللّه بن مسعود، صحابی بزرگ رسول خدا(ص)، بود و به همین دلیل به مسعودی مشهور شد. عبداللّه در زمان خلافت عثمان و همزمان با سفر بسیاری از صحابه به شهرهای مفتوحه، به عراق آمد. در عراق منزلت بالایی یافت و به همین دلیل مردم از مواضع او در مقابل عثمان دفاع می کردند. برخورد خشونت آمیز عثمان با وی از عوامل انقلاب مردم عراق علیه عثمان شمرده می شود.
خاندان ابن مسعود سالیان درازی در عراق زیستند و با پرهیز از ورود به مسائل سیاسی در عصر خلفای اموی و عباسی به مسائل علمی و فرهنگی پرداختند. آنان بغداد را برای سکونت در روزگار منصور انتخاب کردند. بغداد در زمان مسعودی از مهمترین مراکز علمی جهان اسلام به شمار می رفت و این فرصت مناسبی برای فراگیری علم و دانش وی بود. علاوه بر آن، خاندان او نیز اهتمام ویژه ای به دانش اندوزی وی داشتند.
مسعودی علاوه بر بهره گیری از علوم مختلف مانند لغت، ادبیات، فقه، تاریخ، جغرافیا و فلسفه به زبان های فارسی، هندی، یونانی، رومی و سریانی آشنا شد. کسب دانش بیشتر و آشنایی بهتر با فرهنگ های مختلف، او را برای سفر به نقاط مختلف جهان علاقه مند کرد. با اینکه در آن زمان دولت های مستقل حکومت داشتند ولی وحدت اسلامی همچنان بر مرزهای سیاسی چیره بود و در مجموع مملکتی به نام «مملکت اسلام» را تشکیل می دادند که هر مسلمانی می توانست آزادانه در محدودۀ جغرافیایی این مملکت از نقطه ای به نقطۀ دیگر سفر کند.
دلیل دیگری که مسعودی را به ترک بغداد وادار کرد، اوضاع نابسامان سیاسی بغداد و تسلط ترکان بر خلفای عباسی بود. او در طیّ این سفرها می توانست آزادانه و به دور از چالش های سیاسی، تاریخ خلفای عباسی را تدوین کند و به همین منظور به فارس، کرمان، اصطخر، هند، ملتان و منصوره سفر کرد و از آنجا به کنبایه، صیمور، بومبای و سیلان رفت و سپس سفر دریایی خود را به شهرهای چین آغاز کرد و پس از بازدید از مداگاسکار و زنگبار به عمان بازگشت. او همچنین سفری به آذربایجان و گرگان و از آنجا به مناطق شام و فلسطین کرد. با دیداری از مرزهای شام به بصره آمد و دوباره به شام بازگشت و برای مدتی در دمشق اقامت نمود.
با اینکه مسعودی به زادگاه خود عشق می ورزید، شهرهای عراق را می ستود و ویژگی های آنها را یادآور می شد ولی مصر را به دو دلیل برای اقامت برگزید: یکی چالش های سیاسی بغداد که دستاورد سلطۀ نیروهای غیر عرب بود و دیگری امنیت، آسایش و نهضت علمی-فرهنگی مصر که محصول حکومت اخشیدی ها به شمار می آمد.
مسعودی کتاب «مروج الذهب» را در مصر منتشر کرد و تا پایان عمر در آنجا زیست. او بیان داشته که تألیف کتاب «مروج الذهب» را در سال 332 ه شروع کرده و در سال 336 ه. در فسطاط به پایان رسانده است. همچنین یادآور شده که در سال 342 ه. نسخۀ اول کتاب «التنبیه و الاشراف» را تدوین نموده و در سال 345 ه. بر آن کتاب اصلاحات و اضافاتی داشته است.
خاندان ابن مسعود سالیان درازی در عراق زیستند و با پرهیز از ورود به مسائل سیاسی در عصر خلفای اموی و عباسی به مسائل علمی و فرهنگی پرداختند. آنان بغداد را برای سکونت در روزگار منصور انتخاب کردند. بغداد در زمان مسعودی از مهمترین مراکز علمی جهان اسلام به شمار می رفت و این فرصت مناسبی برای فراگیری علم و دانش وی بود. علاوه بر آن، خاندان او نیز اهتمام ویژه ای به دانش اندوزی وی داشتند.
مسعودی علاوه بر بهره گیری از علوم مختلف مانند لغت، ادبیات، فقه، تاریخ، جغرافیا و فلسفه به زبان های فارسی، هندی، یونانی، رومی و سریانی آشنا شد. کسب دانش بیشتر و آشنایی بهتر با فرهنگ های مختلف، او را برای سفر به نقاط مختلف جهان علاقه مند کرد. با اینکه در آن زمان دولت های مستقل حکومت داشتند ولی وحدت اسلامی همچنان بر مرزهای سیاسی چیره بود و در مجموع مملکتی به نام «مملکت اسلام» را تشکیل می دادند که هر مسلمانی می توانست آزادانه در محدودۀ جغرافیایی این مملکت از نقطه ای به نقطۀ دیگر سفر کند.
دلیل دیگری که مسعودی را به ترک بغداد وادار کرد، اوضاع نابسامان سیاسی بغداد و تسلط ترکان بر خلفای عباسی بود. او در طیّ این سفرها می توانست آزادانه و به دور از چالش های سیاسی، تاریخ خلفای عباسی را تدوین کند و به همین منظور به فارس، کرمان، اصطخر، هند، ملتان و منصوره سفر کرد و از آنجا به کنبایه، صیمور، بومبای و سیلان رفت و سپس سفر دریایی خود را به شهرهای چین آغاز کرد و پس از بازدید از مداگاسکار و زنگبار به عمان بازگشت. او همچنین سفری به آذربایجان و گرگان و از آنجا به مناطق شام و فلسطین کرد. با دیداری از مرزهای شام به بصره آمد و دوباره به شام بازگشت و برای مدتی در دمشق اقامت نمود.
با اینکه مسعودی به زادگاه خود عشق می ورزید، شهرهای عراق را می ستود و ویژگی های آنها را یادآور می شد ولی مصر را به دو دلیل برای اقامت برگزید: یکی چالش های سیاسی بغداد که دستاورد سلطۀ نیروهای غیر عرب بود و دیگری امنیت، آسایش و نهضت علمی-فرهنگی مصر که محصول حکومت اخشیدی ها به شمار می آمد.
مسعودی کتاب «مروج الذهب» را در مصر منتشر کرد و تا پایان عمر در آنجا زیست. او بیان داشته که تألیف کتاب «مروج الذهب» را در سال 332 ه شروع کرده و در سال 336 ه. در فسطاط به پایان رسانده است. همچنین یادآور شده که در سال 342 ه. نسخۀ اول کتاب «التنبیه و الاشراف» را تدوین نموده و در سال 345 ه. بر آن کتاب اصلاحات و اضافاتی داشته است.
wikinoor: مسعودی،_علی_بن_حسین