مسعودمیرزا. [ م َ ] ( اِخ ) ظل السلطان پسر ناصرالدین شاه قاجار. وی به سال 1266 هَ.ق. متولد شد و در 1277 لقب یمین الدوله یافت و در 1278هَ.ق. به حکومت مازندران و ترکمن صحرا و سمنان و دامغان منصوب گردید. در 1286 با لقب ظل السلطان حاکم فارس شد و جمعاً سه بار به حکومت فارس رسید. در 1291 هَ.ق. حکومت اصفهان یافت و در 1300 اصفهان و یزد و فارس و عراق و بروجرد و عربستان و لرستان و کرمانشاهان و کردستان و گلپایگان و خوانسار را در قلمرو داشت.ظل السلطان مقتدرترین شاهزاده قاجار در عهد خود بود. هم او بود که اغلب آثار هنری صفویه را در اصفهان محو نمود. وی تا سال 1305 هَ.ق. تقریباً لاینقطع حکومت اصفهان و به تناوب حکمرانی کلیه نواحی جنوبی و غربی ایران را بعهده داشت و عاقبت در سال اخیر مستعفی گردید. در زمان مظفرالدین شاه مجدداً به حکومت اصفهان و یزد منصوب شد. وی پس از چند سال انزوا به سال 1336 هَ.ق. در «باغ نو» اصفهان بدرود حیات گفت و جنازه او را به مشهد بردند. او مردی قسی القلب و در سیاست مجرمان شدیدالعمل بود. تاریخ مسعودی به قلم اوست.
