مسئولیت

#ویباییدن� 👈�وی ( پیشوند، به معنایِ �خود� ) بای ( ستاکِ حال از فعلِ �بایستن� به معنای �لازم بودن، ضروری بودن� ) - - یدن ( نشانه ٔ مصدر )
( پایینِ صفحه را ببینید. )
🔺نکته:
۱ - ستاکِ حالِ�ویباستن می شود:�ویبای . ( بسنجید با:�ویراستن —>�ویرای . )
۲ - برای درکِ بهترِ معنای این فعل، عبارتِ �بر خود بایسته گردانیدن� یا �خودبایدی� را در ذهن مجسم کنید.
▪️مثال:
۱ - شهرداری پاک گردانیِ شهر از این همه آشغال را می ویباید ( مسئولِ پاک گردانیِ . . . است. )
۲ - اگرچه بیمار بود ولی همهٔ آن چه را که انجام داده بود می ویباست ( مسئولِ همهٔ . . . بود. )
🔺 توجه:
🔹� #responsibility
or: #responsibleness
🔹� #ویبایش
یا: #ویبایه
▪️مثال:
۱ـ این ویبایشِ ( وظیفهٔ، مسئولیت ) او بود که پروژه را سرِ وقت به پایان برساند.
۲ - او پزشکی بود که ویبایه های ( مسئولیت های ) خود را می شناخت و بدان ها عمل می کرد.
🔸� #responsible
🔸� #ویبا
یا: #ویبان
یا: #ویباگر
یا: #ویبامند
یا: #ویباسته
یا: #ویباستار
▪️مثال:
۱ - مردی که پشتِ پیشخوان نشسته بود گفت که آن ها ویباستهٔ ( مسئولِ ) مراقبت از وسایلِ خریداران در فروشگاه نیستند.
۲ - آن ها هموندانِ شورای روستا بودند و ویبانِ پاکیزگیِ روستا.
🔹� #responsibly
🔹� #ویبایانه
▪️مثال:
پسرِ جوان وقتی تصادف را دید بسیار ویبایانه ( مسئولانه ) عمل کرد و به پلیس زنگ زد.
🔸� #irresponsible
🔸� #ناویبا
▪️مثال:
به هرروی، ناویبا ( غیرِمسئولانه ) بود که اجازه دادی او پشتِ فرمان بنشیند و آن تصادف را به بار آورد.
🔹� #irresponsibility
or: #irresponsibleness
🔹� #ناویبایش
یا: #ناویبایی
یا: #ویبایش ناپذیری
▪️مثال:
این عینِ ناویبایی ( عدمِ مسئولیت ) بود که آدمی نوآموز را تنها پشتِ دستگاه بنشانی.
🔸� #irresponsibly
🔸� #ناویبایانه
▪️مثال:
از شما به دور بود که چنین ناویبایانه عمل کنید!
☑️ هم ریشه های دیگرِ جزءِ نخستِ #ویباییدن در زبان های ایرانی و هندی ایرانی اروپاییِ غیرِایرانی:
اوستایی� 👈� خود، خویش� ➖� - hva
فارسی باستان� 👈� از آنِ خود� ➖� - huva
فارسی میانه� 👈� خود� ➖� xvat
فارسی میانه ترفانی� 👈� خود� ➖� xwd
پارتی� 👈� خود� ➖� wxad
سغدی� 👈� خود� ➖� xwty
سکایی� 👈� خود� ➖� hvat�
فارسی� 👈� خود، خویش
بلوچی� 👈� خود� ➖� wat
گیلکی� 👈� برای خود� ➖� x� - re
گورانی� 👈� خود� ➖� wē
زازاکی� 👈� خود� ➖� xo
کمزاری� 👈� خود� ➖� xur
آسی� 👈� خود� ➖� - xw�d
یدغه ای� 👈� خود� ➖� xoi
وخی� 👈� خود� ➖� xat
شغنی� 👈� خود� ➖� xu
اورموری� 👈� خود� ➖� xui
سانسکریت� 👈� ازآنِ خود� ➖� - sv�
گوتیک� 👈� مالِ خود� ➖� swēs
انگلیسی� 👈� اقلیتِ قومی، قوم�� ➖� ethnic
پورواهندواروپایی� 👈� مالِ خود� ➖� - sųe
🔺نکته: برای دیدنِ فعل هایی هم ریشه با جزءِ نخستِ این فعل بروید به:
#to_idiomatize , #to_possess , #to_privatize , #to_deprive , #to_accustom , #to_ethicize , #to_ethnicize .
✅ هم ریشه های دیگرِ جزءِ دومِ #ویباییدن در زبان های ایرانی و هندی ایرانی اروپاییِ غیرِایرانی:
نیاایرانی� 👈�نزدیک شدن، رسیدن�➖� - upā - aya
اوستایی��👈�نزدیک شدن، رسیدن�➖ - upā - aya
فارسی باستان�� 👈�نزدیک شدن، رسیدن�➖upā - aya
فارسی میانه� 👈�لازم بودن، ضروری بودن�➖� apāyestan
پارتی� 👈�لزوم، احتیاج ➖� b'yšn'
فارسی میانه ترفانی� 👈� لازم بودن، بایستن ➖ b'y'��
فارسی� 👈� بایستن، باید، وایه ( ضروری، حاجت، ) اندروای ( حاجت، ضروری )
پشتو� 👈�باید ➖� b�ya
بلوچی� 👈�باید ➖� bāyd
زرقانی� 👈�آرزو، آرمان ➖� vāye
�������������������� ⏬⏬⏬
@JavidPajin�� 👈�� فرهنگِ ریشه شناختیِ نوواژگانِ همگانی و دانشی

به کسی ک پیشانی آن بسیار جلو آمده باشد میگوییم دوک سوال که دوک از دک و پز آمده و دک همان ادعا می باشد => دک و پز = ادعا و قیافه یا ژست و حالت از همینرو در لاتین به حالت ؛ position گفته شده و به اردک ( ارد دک ) = docky یا منقار جلو آمده / همچنین به اسکله نیز dock میگویند که باز نشان از پیشروی اسکلت سازه در دریا می باشد پس متوجه شدیم ک دوک سوال = پیشانی جلو آمده و سوال همان پیشامد یا پیشانی می باشد و کسی که مسیولیت پذیرفته خودش را در پیش روی این اتفاقات قرار داده.
# ریشه یابی درست و اصولی داشته باشیم . . . .

پس:
مسئولیت=پورسیشنی ( ی در اینجا برابر "بودن" است )
مسئول=پورسیشن

همتای پارسی این واژه ی عربی، اینهاست:
تژ tož ( پهلوی )
آستوگات āstugāt ( اوستایی: āstugātu ) .