مسئله کارفرما - کارگزار یکی از مسائل پرکاربرد در علوم سیاسی و علم اقتصاد است. این مسئله زمانی رخ می دهد که یک گروه ( کارفرمایان ) اختیاراتی را به گروه دیگر ( کارگزاران ) تفویض می کند؛ ولی از آنجا که منافع این دو گروه الزاماً هم سو نیستند، ممکن است کارگزاران، تصمیماتی را اتخاذ کنند که مطلوب کارفرمایانشان نباشد؛ به این ترتیب، تعارض منافع این دو گروه، منجر به ایجاد مسئله کارفرما - کارگزار می شود. [ ۱]
مدل کارفرما - کارگزار کاربردهای زیادی در دنیای واقعی دارد که روابط سهام داران ( کارفرمایان ) و مدیر ( کارگزار ) ، مدیر ( کارفرما ) و کارمند ( کارگزار ) ، بیمار ( کارفرما ) و پزشک ( کارگزار ) ، دانش آموز ( کارفرما ) و معلم ( کارگزار ) ، بنگاه انحصار کامل ( کارفرما ) و مشتریان ( کارگزاران ) و بیمه گر ( کارفرما ) و بیمه گزار ( کارگزار ) و… از آن جمله هستند. یک گروه ممکن است در موقعیتی، کارفرما و در موقعیت دیگر کارگزار باشد. برای مثال مدیر یک بنگاه در مقابل سهام داران بنگاه، کارگزار و در مقابل کارمندان بنگاه، کارفرما است.
در نظام های دموکراتیک نیز این مسئله می تواند رخ دهد؛ زیرا ممکن است، سیاستمداران با هدف انتخاب مجدد اقداماتی را انجام دهند که با منافع رای دهندگان حوزهٔ انتخابی شان سازگار نباشد. چون بر خلاف اقتصاددانان که طرح ها را تا جایی پیشنهاد می دهند که منفعت نهایی آن ها با هزینهٔ نهایی شان برابر شود، سیاستمداران به دنبال سیاست ها و طرح هایی هستند که شانس انتخاب مجددشان را افزایش می دهند.
در مواردی که پزشکان از خدمات یا داروهایی که برای بیمار تجویز می کنند، سودی به دست می آورند، نیز این مسئله رخ می دهد؛ از آنجا که بیمار اطلاعاتی در مورد داروها یا تجهیزات پزشکی پیچیده ندارد، پزشک انگیزه خواهد داشت که خدمات درمانی بیشتری را برای بیمار تجویز کند. برای مثال، در ایالات متحدهٔ آمریکا که بسیاری از پزشکان به ازای هر عمل جراحی، دستمزد دریافت می کنند، تعداد اعمال جراحی بیشتر از کشورهایی است که در آن ها پزشکان معمولاً دستمزد خود را به صورت سالیانه دریافت می کنند. همچنین پزشکانی که خود دستگاه اشعهٔ X دارند، چهار برابر بیشتر از پزشکانی که بیماران را به رادیولوژیست می فرستند، گرفتن عکس رادیولوژی را تجویز می کنند. [ ۱]
در آزمایشی که لو ( ۲۰۱۱ ) انجام داد، پزشک از بیمهداشتن یا بیمه نداشتن بیمار مطلع بود و همچنین می دانست که آیا بیمار قصد دارد داروی تجویزی را از بیمارستان بخرد ( که در این صورت پزشک درصدی از آن نسخه را کسب می کرد ) یا آن را از خارج از بیمارستان ( که در این حالت پزشک هیچ مبلغی بابت نسخه دریافت نمی کرد ) تهیه کند. لو از پزشکان زیادی خواست تا در چهار حالت زیر، برای یک بیمار، درمانی را پیشنهاد کنند:
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفمدل کارفرما - کارگزار کاربردهای زیادی در دنیای واقعی دارد که روابط سهام داران ( کارفرمایان ) و مدیر ( کارگزار ) ، مدیر ( کارفرما ) و کارمند ( کارگزار ) ، بیمار ( کارفرما ) و پزشک ( کارگزار ) ، دانش آموز ( کارفرما ) و معلم ( کارگزار ) ، بنگاه انحصار کامل ( کارفرما ) و مشتریان ( کارگزاران ) و بیمه گر ( کارفرما ) و بیمه گزار ( کارگزار ) و… از آن جمله هستند. یک گروه ممکن است در موقعیتی، کارفرما و در موقعیت دیگر کارگزار باشد. برای مثال مدیر یک بنگاه در مقابل سهام داران بنگاه، کارگزار و در مقابل کارمندان بنگاه، کارفرما است.
در نظام های دموکراتیک نیز این مسئله می تواند رخ دهد؛ زیرا ممکن است، سیاستمداران با هدف انتخاب مجدد اقداماتی را انجام دهند که با منافع رای دهندگان حوزهٔ انتخابی شان سازگار نباشد. چون بر خلاف اقتصاددانان که طرح ها را تا جایی پیشنهاد می دهند که منفعت نهایی آن ها با هزینهٔ نهایی شان برابر شود، سیاستمداران به دنبال سیاست ها و طرح هایی هستند که شانس انتخاب مجددشان را افزایش می دهند.
در مواردی که پزشکان از خدمات یا داروهایی که برای بیمار تجویز می کنند، سودی به دست می آورند، نیز این مسئله رخ می دهد؛ از آنجا که بیمار اطلاعاتی در مورد داروها یا تجهیزات پزشکی پیچیده ندارد، پزشک انگیزه خواهد داشت که خدمات درمانی بیشتری را برای بیمار تجویز کند. برای مثال، در ایالات متحدهٔ آمریکا که بسیاری از پزشکان به ازای هر عمل جراحی، دستمزد دریافت می کنند، تعداد اعمال جراحی بیشتر از کشورهایی است که در آن ها پزشکان معمولاً دستمزد خود را به صورت سالیانه دریافت می کنند. همچنین پزشکانی که خود دستگاه اشعهٔ X دارند، چهار برابر بیشتر از پزشکانی که بیماران را به رادیولوژیست می فرستند، گرفتن عکس رادیولوژی را تجویز می کنند. [ ۱]
در آزمایشی که لو ( ۲۰۱۱ ) انجام داد، پزشک از بیمهداشتن یا بیمه نداشتن بیمار مطلع بود و همچنین می دانست که آیا بیمار قصد دارد داروی تجویزی را از بیمارستان بخرد ( که در این صورت پزشک درصدی از آن نسخه را کسب می کرد ) یا آن را از خارج از بیمارستان ( که در این حالت پزشک هیچ مبلغی بابت نسخه دریافت نمی کرد ) تهیه کند. لو از پزشکان زیادی خواست تا در چهار حالت زیر، برای یک بیمار، درمانی را پیشنهاد کنند:
wiki: مسئله کارفرما کارگزار