مزداوند یا مزدوران یا مرزداران شهری در بخش مرزداران شهرستان سرخس استان خراسان رضوی ایران است.
این شهر در جنوب غربی سرخس قرار دارد. از نظر سابقه سکونتی و منشأ قومی با منطقه مشرق و شمال سرخس تفاوت های زیادی دارد. شهر مزداون در زمره دهستان های بسیار قدیمی شهرستان سرخس محسوب می شده است و دارای موقعیت سوق الجیشی مهم و به منزله دروازه ورودی سرخس به شمار می رود. بخش عمده ای از مردم این شهر فارسی و برخی دیگر بلوچی و ترکی صحبت می کنند.
از قرائن وشواهد چنین استنباط می شود که این شهر از قرون اولیه اسلامی و قرار گرفتن در جاده ابریشم شهرت فراوانی داشته است. اکنون مزدوران از مناطق مهاجرپذیر شهرستان سرخس محسوب می شود.
قدامه بن جعفر، درگذشتهٔ ۳۲۰ هجری قمری از مزدوران به عنوان یکی از منازل اصلی بین سرخس - نیشابور چنین یاد می کند، «از نیشابور به بغیس چهار فرسنگ است و از بغیس به حمراء شش فرسنگ و از حمراء به مثقب طوس پنج فرسنگ و از مزدوران به اوگینه ( رباط شرف ) هشت فرسنگ و از اوگینه به شهر سرخس شش فرسنگ و از سرخس…»
قدمت و ایجاد این شهر را عوامل و زیر سازهای خاص طبیعی از جمله، واقع شدن در جاده ابریشم و جاده فعلی سرخس - مشهد، وجود چشمه های آب و موقعیت سوق الجیشی بی بدیل این منطقه تعیین کرده است.
هانری دو بلوک ویل ( HENRY DE BLOQUEVILLE ) فرانسوی و میرزا محمدحسین مهندس، هر دو در گزارش های خود از مرزداران به عنوان یک قلعه استحفاظی یاد می کنند.
امروزه بیشتر دانشمندان بر آنند که زرتشت بین ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ سال پیش از میلاد، [ ۱] در خوارزم به دنیا آمده و می زیسته است. [ ۲] البته در هیچ متنی تصریح نشده است که ایرانویج همان خوارزم است. نخستین کسی این نظریه را مطرح کرد مارکوارت بود. [ ۳] هنینگ این نظریه را گسترش داد و بر آن بود که خوارزم بزرگ تنها شامل ناحیهٔ معروف خوارزم نبوده، بلکه نواحی گسترده تری تا مرو و هرات را در برمی گرفته است. در یشت های اوستا چند بار از رود دایتی به عنوان رودی که زرتشت در کنار آن می زیسته، نام برده شده است. اسم اصلی و ایرانی این رود باید وخشو باشد صورت سانسکریت آن اوخشینت است و کلمهٔ اُکسوس ( Oxus ) که جغرافی نویسان قدیم یونان و روم در مورد این رود به کار برده اند، مأخوذ از همین واژهٔ ایرانی است. برخی از دانشمندان رود اکسوس را با رود جیحون یکسان دانسته اند اما برخی دیگر از دانشمندان مانند مارکوارت از توصیف هرودوت از رود اکسوس چنین نتیجه گرفته اند که این رودخانه همان رود تجن و شعبهٔ آن هری رود است. نظریهٔ دیگری که مطرح شده از آن هومباخ است. وی با تکیه بر نظر مارکوارت در مورد یکی انگاری رود اکسوس و رود تجن و قبول این نظر هنینگ که زادگاه زردشت در نواحی رود تجن بوده است، بر آن است که درهٔ رودخانهٔ کشف رود که شعبهٔ غربی تجن است، احتمالاً ایرانویج به شمار می رفته است. این محل در ناحیه ای بوده است که فعلاً در آنجا مزداوند در حدود ۱۰۰ کیلومتری شرق مشهد و در نیمه راه سرخس قرار داد. هومباخ نام مزداوند را مشتق از مزدا ( اهورامزدا ) می داند و می نویسد که مزداوند بر گردنه ای قرار دارد که درهٔ کشف رود را از دشت ترکمنستان جدا می سازد و از این رو، مرز سنتی میان ایران و توران را تشکیل می دهد. [ ۴]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاین شهر در جنوب غربی سرخس قرار دارد. از نظر سابقه سکونتی و منشأ قومی با منطقه مشرق و شمال سرخس تفاوت های زیادی دارد. شهر مزداون در زمره دهستان های بسیار قدیمی شهرستان سرخس محسوب می شده است و دارای موقعیت سوق الجیشی مهم و به منزله دروازه ورودی سرخس به شمار می رود. بخش عمده ای از مردم این شهر فارسی و برخی دیگر بلوچی و ترکی صحبت می کنند.
از قرائن وشواهد چنین استنباط می شود که این شهر از قرون اولیه اسلامی و قرار گرفتن در جاده ابریشم شهرت فراوانی داشته است. اکنون مزدوران از مناطق مهاجرپذیر شهرستان سرخس محسوب می شود.
قدامه بن جعفر، درگذشتهٔ ۳۲۰ هجری قمری از مزدوران به عنوان یکی از منازل اصلی بین سرخس - نیشابور چنین یاد می کند، «از نیشابور به بغیس چهار فرسنگ است و از بغیس به حمراء شش فرسنگ و از حمراء به مثقب طوس پنج فرسنگ و از مزدوران به اوگینه ( رباط شرف ) هشت فرسنگ و از اوگینه به شهر سرخس شش فرسنگ و از سرخس…»
قدمت و ایجاد این شهر را عوامل و زیر سازهای خاص طبیعی از جمله، واقع شدن در جاده ابریشم و جاده فعلی سرخس - مشهد، وجود چشمه های آب و موقعیت سوق الجیشی بی بدیل این منطقه تعیین کرده است.
هانری دو بلوک ویل ( HENRY DE BLOQUEVILLE ) فرانسوی و میرزا محمدحسین مهندس، هر دو در گزارش های خود از مرزداران به عنوان یک قلعه استحفاظی یاد می کنند.
امروزه بیشتر دانشمندان بر آنند که زرتشت بین ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ سال پیش از میلاد، [ ۱] در خوارزم به دنیا آمده و می زیسته است. [ ۲] البته در هیچ متنی تصریح نشده است که ایرانویج همان خوارزم است. نخستین کسی این نظریه را مطرح کرد مارکوارت بود. [ ۳] هنینگ این نظریه را گسترش داد و بر آن بود که خوارزم بزرگ تنها شامل ناحیهٔ معروف خوارزم نبوده، بلکه نواحی گسترده تری تا مرو و هرات را در برمی گرفته است. در یشت های اوستا چند بار از رود دایتی به عنوان رودی که زرتشت در کنار آن می زیسته، نام برده شده است. اسم اصلی و ایرانی این رود باید وخشو باشد صورت سانسکریت آن اوخشینت است و کلمهٔ اُکسوس ( Oxus ) که جغرافی نویسان قدیم یونان و روم در مورد این رود به کار برده اند، مأخوذ از همین واژهٔ ایرانی است. برخی از دانشمندان رود اکسوس را با رود جیحون یکسان دانسته اند اما برخی دیگر از دانشمندان مانند مارکوارت از توصیف هرودوت از رود اکسوس چنین نتیجه گرفته اند که این رودخانه همان رود تجن و شعبهٔ آن هری رود است. نظریهٔ دیگری که مطرح شده از آن هومباخ است. وی با تکیه بر نظر مارکوارت در مورد یکی انگاری رود اکسوس و رود تجن و قبول این نظر هنینگ که زادگاه زردشت در نواحی رود تجن بوده است، بر آن است که درهٔ رودخانهٔ کشف رود که شعبهٔ غربی تجن است، احتمالاً ایرانویج به شمار می رفته است. این محل در ناحیه ای بوده است که فعلاً در آنجا مزداوند در حدود ۱۰۰ کیلومتری شرق مشهد و در نیمه راه سرخس قرار داد. هومباخ نام مزداوند را مشتق از مزدا ( اهورامزدا ) می داند و می نویسد که مزداوند بر گردنه ای قرار دارد که درهٔ کشف رود را از دشت ترکمنستان جدا می سازد و از این رو، مرز سنتی میان ایران و توران را تشکیل می دهد. [ ۴]
wiki: مزداوند